Της Φύσης ο Λόγος

ΕΛΕΝΗ  ΚΑΡΑΣΑΒΒΙΔΟΥ
Διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

"Της Φύσης ο Λόγος"
(Ποιητική Σύνθεση) 

του Σωκράτη Μελισσαράτου 

  Γράφει: η Ελένη Καρασαββίδου

  

Αν οι ανθρώπινες κοινωνίες εφηύραν τις «μεγάλες αφηγήσεις» για τον εαυτό και τον κόσμο μας, είτε για να δώσουν μια διάσταση «κανονιστική» σε ερωτήματα για την ύπαρξη του ατόμου και την κατεύθυνση της κοινωνίας, είτε για να διαχειριστούν το άγχος μας απέναντι στο άγνωστο, απέτυχαν, αποτελώντας συχνά προκαλύμματα και όχι την ουσία την ίδια, να δημιουργήσουν έναν λόγο «ολιστικό». Αυτός ο ολιστικός λόγος που δεν θα τεκμαίρει τα συμφέροντα ( αυτήν την μίξη λαγνείας για το πιο πολύ κι ανασφάλειας για το πιο λίγο) αλλά θα τα συνθέτει, (την ίδια ώρα που θα καταγγέλλει κάθε προσπάθεια ιδιαίτερης διαχείρισής του), βρίσκεται στον πυρήνα του Λόγου της Φύσης του Σ. Μ. 

Με στίχους ρωμαλέους, όπως τους : 

«Το βλέμμα του αστροφεγγιά ακουμπούσε στην άμμο/ κι η αντιφεγγιά του πυρπολούσε/ ορίζοντες άφατους/…Διψασμένος για ήχους αλαργινούς / σέρνει τα βήματά του/…στα ματωμένα λιογέρματα/ στις βουές των αιώνων» (σελ.42) 

Ο Σ. Μελισσαράτος μιλά για τον άνθρωπο μόνο απέναντι στο σύμπαν και γι αυτό για τον συμπαντικό άνθρωπο, και συναντιέται (με τον δικό του τρόπο και με την δική του ποιότητα) με την μακραίωνη παράδοση του έπους (μια παράδοση λόγου και σκέψης που βάλλεται ή αφήνεται πίσω, καθώς η έννοια του ήρωα πρέπει στην εποχή μας να μικρύνει και να γραφικοποιηθεί μαζί με τον δρώντα πολίτη). Παράδοση που σ’ εποχές άλλες, συνέχισαν στον τόπο μας σημαντικότατοι ομότεχνοί του όπως ο Σικελιανός και με θεμελιώδη γραφήματα για την ανθρωπότητα όπως ο Φάουστ (Γκαίτε) ή ο Μάνφρεντ (Λόρδος Βύρων), ή ακόμη και τα πολύ πιο χαμηλόφωνα αλλά εμβληματικότερα κατ’ εμέ Φύλλα της Χλόης του Γουίτμαν. Εκκινώντας από την κατάσταση πραγμάτων του οριακού καιρού μας την οποία θεωρεί ταυτόχρονα αιώνια 

«Μείναμε έξω απ’ την ρότα των καιρών/ και μετέωροι οδοιπορούμε/ ανάμεσα σε Γη και Ουρανό / Μετέωρα είναι όλα» (σελ. 14) 

αναζητά το πρώτο στήριγμα σε μια παράδοση βαθύτατα ελληνική που την συμπυκνώνει σε εικόνες που θυμίζουν το Άγιο Ελληνικό Πάσχα 

«…κάποιες αστραπές μακρινές/ τον ουρανό αυλακώνουν/… οι πιστοί μ’ αναμμένα τα κεριά της Ψυχής/ βγαίνουν απ’ την εκκλησιά και προχωρούν/ στο σκοτάδι της νύχτας/ να φτάσουν στην πλατεία/ στο προσκύνημα/ που θα ακουστεί το Χριστός Ανέστη» (σελ. 15). 

Γρήγορα ξανοίγεται σε ένα πλατύ σαν ωκεανό Φαουστικό βλέμμα, που ισοθεώνει τον άνθρωπο ως μέρος της Φύσης, ως μέρος του λόγου της: 

« στο βλέμμα του τρικυμία θανάτου/ Στην όψη του θανάτου η Αθωότητα/ στου Μωρού το Αθάνατο Κάλλος / Στου μεγάλου την όψη/ του Θανάτου η Φρίκη… Μετρά το Απίθανο και το Πιθανό ντύνεται/ λες και οι βουές των Αιώνων/ γι’ αυτόν γεννηθήκαν/ Βάθη και Ύψη το μυαλό του γεννάει/ κι η ματιά του ανέμους μαζεύει βοώντες/ Ατέλειωτα μαύρα τα κομμάτια του «Παν». (σελ. 43)

Αλλά αυτή η κατάσταση της αιώνιας αμφιβολίας, κατάσταση της ίδιας της Ύπαρξης για να μνημονεύσουμε Βολταίρο, δεν αίρει την υποχρέωση της απάντησης του αγωνιζόμενου ανθρώπου, το αίτημα της παρακαταθήκης «απ’ τις βουές των αιώνων»: 

«Υψώστε Ανάστημα/ Υψώστε Φωνή/ Κραυγή μεγάλη βγάλτε/ Γκρεμίστε εργοστάσια καμινάδες γκρεμίστε/ Αλώστε τα όπλα τους… Αφανίστε το Όνειδος από προσώπου Γης… Αυτός της Φύσης ο Λόγος!»

Μεγάλη ποίηση ακόμη και σε μικρές εποχές..! 

Σωκράτη Μελισσαράτο σε ευχαριστούμε!

Ελένη Καρασαββίδου 

............................................................................................................................................

"Της Φύσης ο Λόγος", Κέντρο Ευρωπαϊκών Εκδόσεων Χάρη Πάτση, Γ΄ Έκδοση, Αθήνα 2010.

(Από την Ιστοσελίδα www.elzoni.gr , Αρθρογραφία, ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΖΩΝΗ, Ημερήσια ηλεκτρονική εφημερίδα .