«Η φωτεινή απαισιοδοξία»

ΓΙΩΡΓΟΣ  ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας

Ιστορικός Λογοτεχνίας-Λογοτέχνης

-Κριτικός

Μιχαήλ Ι. Δεσύλλα «Η φωτεινή απαισιοδοξία»

(Ομιλία για τον Λορέντσο Μαβίλη),

εκδόσεις «Αναγνωστική Εταιρία Κέρκυρας», Κέρκυρα 2012, σελίδες 54.

Γράφει: ο Γιώργος Πετρόπουλος

Η έκδοσις της παρούσης ομιλίας είναι ετεροχρονισμένη, καθώς η ομιλία αυ­τή εγένετο εις τας 25 Νοεμβρίου 1962 εις την Εταιρείαν Ηπειρωτικών Μελετών.

Εν τω προλόγω ο Πρόεδρος της Αναγνωριστικής Εταιρίας Κερκύρας Γιάννης Σ. Πιερής, ευσύνοπτα και καλαίσθητα μας δίνει το βάθος της σχέσεως του Λορέντζου Μαβίλη με την εν λόγω εταιρίαν, της οποίας υπήρξεν ιστορικόν μέλος και, ταυτοχρόνως, απαριθμεί τας εκδηλώσεις μνήμης και τιμής της Εταιρίας δια τον ποιητήν.

Εις το δεύτερον μέρος το επιγραφόμενον η «Φωτεινή απαισιοδοξία» ο γνωστός καθηγητής του Ιονίου Πανεπιστημίου Θεοδόσης Πυλαρινός, μας προσφέρει μίαν εναργέστατη και εντελή εικόνα του συγγραφικού έργου του Μιχαήλ Ι. Δεσύλλα αλλά και του περιοδικού «Πρόσπερος» (1949-1954), το οποίον εξέδιδεν εις την Κέρκυραν. Εν συνεχεία δε τοποθετείται ευστόχως κριτικά και ειδολογικά επί του κειμένου της ομιλίας. Και εξηγεί τον συμβολισμόν της παρούσης εκδόσεως. Κατόπιν κατά τρόπον εντελή ο Θεοδόσης Πυλαρινός και με εξαιρετικήν οπτικήν ασκεί κριτικήν εμπεριστατωμένην επί του ποιητικού έργου του Λ. Μαβίλη και παρουσιάζει αυτόν ως ηθικήν οντότητα μέσα από την συνέπεια των λόγων και των πράξεών του. Μετά ταύτα δε αναλύεται ο ποιητικός εξοπλισμός του Λ. Μαβίλη, ο οποίος απετέλεσε και αιτίαν της καταξιώσεώς του. Ακόμη, νομίζω, δικαίως ο Θεοδόσης Πυλαρινός τονίζει την νεοτερικότητα και τον «Κερκυραϊσμόν» του ποιητού. Εξαίρεται η ορθοκρισία του Μαβίλη αλλά και η πατριωτική, πολιτική και εκπαιδευτική του δράσις. Κατά τον καθηγητήν Πυλαρινόν είναι δεδομένη η προσφορά του Μαβίλη εις την Κέρκυραν και η αγάπη του εις την Αναγνωστικήν Εταιρίαν της νήσου αυτής. Επισημαίνονται, παραλλήλως, η επιρροή την οποίαν ήσκησε ο ποιητής εις τα Κερκυραϊκά πράγματα και η σκακιστική δυνατότητά του. Εν τέλει ο Θεοδόσης Πυλαρινός τοποθετεί τον Μιχαήλ Ι. Δεσύλλα σε σχέσιν με τον τόπον και τον χρόνον, εξαίρει την νεοτερικότητα της γραφής του και αποτιμά την καθόλου προσφοράν του με λόγον πυκνόν και εμβριθή.

Το τρίτον μέρος περιλαμβάνει αυτήν ταύτην την διάλεξιν, η οποία επιγράφεται «Θέλω να είμαι ωραίο δείγμα ανθρώπου Έλληνος. Να ο σκοπός μιας ζωής». Έκφρασιν του Ίωνος Δραγούμη. Εν αυτή τονίζεται η εξαιρετικότητα του Μαβίλη και η θεληματικότητά του εις πάσαν αναγεννητικήν κίνησιν, πέραν από τας όποιας φιλοσοφικάς του θέσεις. Ευλόγως ο Μιχαήλ Ι. Δεσύλλας διαφωνεί με τον παραλληλισμόν του Λ. Μαβίλη με τον Ιταλόν ρομαντικόν ποιητήν Giacomo Leopardi. Η Κέρκυρα και οι κάτοικοί της είναι σημεία αναφοράς εις την καθόλου ζωήν του με τας πνευματικάς και τας ηθικάς αξίας του ΙΘ΄ αιώνα να τον καθοδηγούν. Όμως και η εσωτερική του πάλη να υπερνικήση όλα τα εμπόδια, τα οποία του εδημιούργουν συμπλέγματα και αγωνίας είναι εδώ. Ο αγών αυτός, η πάλη, καταφαίνεται εις τας επιστολάς του προς τον Ανδρέα Κεφαλληνόν και τον Κώστα Πασαγιάννην. Η μελέτη του ιδεαλισμού του Κάντ έχει τερασίαν επίδρασιν επί του ποιητού και επί της ζωής του. Όπως, βεβαίως, και η Νιτσεακή αντίληψις περί ανθρώπου. Εν συνεχεία ο Μιχαήλ Ι. Δεσύλλας προβαίνει εις την κριτικήν του έργου του Μαβίλα, παραθέτων και την αυτοκριτικήν του ιδίου του ποιητού. Μέσα από τα εθνικά ζητήματα 1896-1912 δίνεται νόημα εις την έννοιαν του θανάτου και του χρέους εις τον ποιητήν, ο οποίος επέσεν ηρωϊκώς εις τον Δρίσκον το 1912 πιστός εις τα ιδανικά του.

Εις την παρούσαν διάλεξιν ο Μιχαήλ Ι. Δεσύλλας ανατέμνει με ενάργειαν και πληρότητα την ζωήν και το έργον του Λορέντζου Μαβίλη επισημαίνων ευστόχως την έννοιαν του χρέους, προτρέπων πάντας να ακολουθήσωμεν το ηθικόν παράδειγμα του ποιητού. Πρόκειται περί διαλέξεων η οποία αντέχει εις τον χρόνον και αποτελεί, ταυτοχρόνως, εξαιρετικόν κείμενον της Νεοελληνικής μας Γραμματείας.

Αξία  παντός επαίνου η σωστική αυτή έκδοσις της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας, η οποία τιμά και τον Μαβίλην και τον Μιχαήλ Ι. Δεσύλλαν. Ομοίως επαινεταίοι είναι και ο Γιάννης Πιερής, πρόεδρος της Αναγνωστικής, και ο Πανεπιστημιακός καθηγητής Θεοδόσης Πυλαρινός δια τα τόσον ωραία και διεισδυτικά κείμενά των. Αναμένομεν από την Αναγνωριστικήν Εταιρίαν Κερκύρας ανάλογον συνέχειαν. 

                                                                                                                            

Γιώργος Πετρόπουλος

.