Από το « Πνευματικό εμβατήριο»

ΑΓΓΕΛΟΣ  ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ

(1884 - 1951)

"Η ποίηση του Άγγελου Σικελιανού, αποτυπώνεται σε δύο μορφές. Η πρώτη μορφή περιλαμβάνει όλο το λυρικό -συνθετικό του έργο και η δεύτερη όλες τις τραγωδίες του. Αποτελεί το όλο έργο του, για πολλούς, μεγάλο ποιητικό επίτευγμα στη νεότερη Ελλάδα. Ανήκει στη δεύτερη Μεταπαλαμική γενιά.

Σε πολλά ποιήματα του Σικελιανού η παράδοση και τα επιτεύγματα του παρελθόντος σμίγουν με την παρούσα ζωή και «με όλες τις ανάσες της ελληνικής γης» (Σεφέρης, Δοκιμές, σελ. 96). Ζούσε με τόση οικειότητα την ελληνική φύση, που την άγγιζε - βουνά, μάρμαρα, ακρογιάλια- όπως ένας βοσκός αγγίζει τα γνώριμα αντικείμενα της καλύβας του. Αυτή την αίσθηση μας δίνει και στο σονέτο του "Στον Ακροκόρινθο".(1)

Οι Dromoi Logotexnias, παραθέτουν δύο ποιήματα του Μεγάλου Έλληνα ποιητή Άγγελου Σικελιανού! 

***

Από το « Πνευματικό εμβατήριο»

[...] Ομπρός· βοηθάτε να σηκώσουμε τον ήλιο πάνω απ’ την Ελλάδα·
ομπρός, βοηθάτε να σηκώσουμε τον ήλιο πάνω από τον κόσμο!
Τι, ιδέτε εκόλλησεν η ρόδα του βαθιά στη λάσπη,
κι α, ιδέτε, χώθηκε τ’ αξόνι του βαθιά μες στο αίμα!

Ομπρός, παιδιά, και δε βολεί μονάχος του ν’ ανέβει ο ήλιος·

σπρώχτε με γόνα και με στήθος, να τον βγάλουμε απ’ τη λάσπη.

σπρώχτε με στήθος και με γόνα, να τον βγάλουμε απ΄το γαίμα.

Δέστε, ακουμπάμε απάνω του ομοαίματοι αδερφοί του! [...]

[...] Χίλια καπούλια ταύροι του κρατάν τη βάση,

δικέφαλος αΪτός, κι απάνω μου τινάζει

τις φτερούγες του και βογκάει ο σάλαγός του

στην κεφαλή μου πλάι και μέσα στην ψυχή μου,

και το μακρά και το σιμά για με πια είν' ένα!

Πρωτάκουστες, βαριές με ζώνουν Αρμονίες! Ομπρός, συντρόφοι,

βοηθάτε να σηκωθεί, να γίνει ο ήλιος Πνεύμα!

Σιμώνει ο νέος ο λόγος π' όλα θα τα βάψει

στη νέα του φλόγα, νου και σώμα, ατόφιο ατσάλι...

Η γη μας αρκετά λιπάστηκε από σάρκα ανθρώπου...

Παχιά και καρπερά, να μην αφήσουμε τα χώματά μας

να ξεραθούν απ' το βαθύ τούτο λουτρό του αιμάτου

πιο πλούσιο, πιο βαθύ κι απ΄ όποιο πρωτοβρόχι! [...]

Ομπρός, παιδιά, και δε βολεί μονάχος του ν΄ανεβει ο ήλιος...

Σπρώχτε με γόνα και με στήθος, να τον βγάλουμε απ΄ τη λάσπη,

σπρώχτε με στήθος και με γόνα, να τον βγάλουμε απ΄ το γαίμα,

σπρώχτε με χέρια και κεφάλια, για ν΄ αστράψει ο ήλιος Πνεύμα![...]

***

Από τον «Ύμνο στον Εωσφόρο το άστρο»

Ήρτε γυναίκα απ΄ τα βουνά, σκιρτώντας

σαν αλαφίνα, σειώντας τα μαλιά της

σα νέο λιοντάρι, και στην αγκαλιά της,

σα με ψηλό κρατώντας το ζωνάρι, 

σε μυστικό κανίσκι την καρδιά της,

ήρτε γυναίκα πού 'χε στην ποδιά της,

σαν το μαυροαίματο λαγό που τρέμει

κι από ΄να φύλλο, την αποθυμιά της 

κι ήρτε σ΄ εμε ολοϊσα, σαν οι άνεμοι

στο μοναχό το δέντρο, που βιγλίζει

τεράστιο σε κορφή και συνορίζει

τα σύμπαντα, και ξάφνου βοή να γέμει

προφητική τον ουρανόν αρχίζει

κι ήρτε και μ΄ήβρε ως όταν πλημμυρίζει

ποτάμι, στην οχτιά του το πλατάνι

το δυνατό και γύρα του, αφρισμένο,

μετράει τη δύναμή του και το κάνει

να σαλεύει απ΄τη ρίζα, ευτυχισμένο

ήρτε η γυναίκα που προσδόκαα τώρα-

κι ανήξερα - καιρό, κρυφά, μονάχος,

στην κορυφή του πόθου μου ωσά βράχος

κι ήρτε για πάντα, κι ήρτε σαν η μπόρα...

Κι από τα σπλάχνα ως μέσα ποτισμένα,

κι απ΄την καρδιά μεμιάς π΄ ανοίχτηκε όλη

σαν δεύτερο δεφτέρι, κι απ΄ τα φρένα

τ΄ αντρίκεια, που το μέγα δροσοβόλι

βαθιά τους χύθη, ξάφνου κοσμοφλόγος,

στα βάθη της ψυχής μου απολυτρώθη

απ΄ τα δεσμά του ο Θείος αντρίκειος Λόγος...[...]

Άγγελος Σικελιανός

---------------------------------------

1. Από τη Νέα Παγκόσμια ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ,  ΡΙΤΑΣ ΜΠΟΥΜΗ - Ν. ΠΑΠΠΑ, σελ.612, 

τόμ. Β΄.