Αι πρώται σάτυραι

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ  ΣΟΥΤΣΟΣ

1803 - 1863

 [...] Ο Αλέξανδρος Σούτσος είναι, θα έλεγε κανείς, ένας ποιητής που δεν τον ενδιαφέρει η ποίηση, αλλά η κριτική - η κριτική της φαυλότητας. Ίσως μάλιστα να προτίμησε την έμμετρη μορφή στα κείμενά του (ήταν επιδέξιος στιχουργός), για να μαθαίνονται οι ιδέες του και να διαδίδονται εύκολα. Κατά κανόνα τα ποιήματά του είναι έμμετρες εφημερίδες, όπως δείχνουν και οι τίτλοι τους: "Ο Καποδίστριας εις το συμβούλιόν του", "Η αναφορά μου προς τον Ι. Καποδίστριαν", "Ο Ι. Καποδίστριας απολογούμενος επ' εθνικής συνελεύσεως" κ.λπ. Το Σούτσο διάβαζεν ο κόσμος (όπως περίπου διάβαζε αργότερα και το Σουρή), για να κατατοπίζεται ιδεολογικά και πολιτικά, [...] (σελ. 87)

[...]Ιδεολογικά έμεινε σταθερά δημοκρατικός και συνεπής αγωνιστής, παρά τις αναπόφευκτες (ιδιαίτερα για εκείνο τον καιρό) ανακολουθίες του. Είναι χαρακτηριστικό, ότι, ενώ οι προύχοντες και τα άλλα «κοράκια» παριστάνονται στα κείμενά του να εκδηλώνουν την αντιδικία, που είχαν μαζί του, με κατηγορίες εναντίον «σκυλοφράγκων και εναντίον του, γιατί     (σελ. 88)

επρωτόφερε γαζέτες στη Γραικία

και τον λαόν διαβόλευσε με την τυπογραφία,

ο ίδιος, ζητώντας αργότερα την επιστροφή στις ρίζες, έγραφε, απευθυνόμενος στους Έλληνες:  

Τρέξατε μακράν των Φράγκων: εις την Πίνδον, εις τα Τέμπη,

όπου η φωνή των ύβριν εις ημάς δεν αναπέμπει! 

Της στενής αυτής Ελλάδος ο αήρ μεμολυσμένος,

πνεύσατε υγείας άλλον εις το μέγα έξω Γένος!

Ανεβήτε εις τα όρη, όπου πνεύμων δεν ασθμαίνει!

Εις τα όρη αναβήτε, όπου η πατρίς προσμένει,

όπου η Ορθοδοξία

 παρά τον Θεόν εδρεύει, κόρη του Θεού αγία!  (σελ. 88)

[...] Τα έργα του Σούτσου δημοσιεύθηκαν αργότερα στη «Λογοτεχνική Βιβλιοθήκη Φέξη», με επιμέλεια και εισαγωγή του Ιω.. Ζερβού[...]   (σελ. 89)

                                     *

Αι πρώται σάτυραι

Σάτυρα πρώτη

(...) Δύο Γραικοί, γνωμ' εκατόν, από αυτάς καμία 

δεν εκτελείται πώποτε, καθείς πρωτεία θέλει

και, αν το Έθνος του χαθή, τελείως δεν τον μέλει.
Κανείς δεν έμεινε Γραικός, ο ένας είναι Γάλλος,
Εκείνος είναι Μόσκοβος και Άγγλος είναι ο Άλλος,
Ένας τον άλλον πολεμεί, ένας τον άλλον ρίπτει,
κτίζει αυτός, άλλος χαλνά, και η πατρίς μας πίπτει.
Ο στρατηγός τον στρατηγόν, οπλίτης τον οπλίτην,
ο γεωργός τον γεωργόν, πολίτης τον πολίτην,
ο πλούσιος τον πλούσιον, φατρία την φατρίαν
κρημνίζει με σκληρότητα εις άβυσσον αγρίαν.

Άλλα αντ' άλλων κάμνομεν, μας σύρει τυφλή τύχη,
τα βόδια φέρ' η άμαξα και τρέχει όπως τύχη.
Εξ χρόνους συμπλανώμεθα εις δρόμον ατοπίας,
ο χρεωκόπος έμπορος ψηφίζεται Ταμίας,
ο πρωτοκλέφτης Φροντιστής, ο δάσκαλος Στρατάρχης,
ο πλέον φιλοτάραχος πολίτης Πολιτάρχης.  (σελ. 90)
                                                                         
                                     *

Πανόραμα της Ελλάδος
Τραγούδι του συνταγματικού
                                                      (τον Ιούλιον του 1832)

Στα πεύκια σου τα κόκκινα, τα λουλουδοκλαδένια,
χορεύω, Καποδίστρια, χωρίς σκοτούρα κι έννοια.
Πού είσαι τώρα, να μας διής με τ' άνθια στο κεφάλι
να πίνουμε στο Σύνταγμα και στο Μαυρομιχάλη;
Μυρμήγκια μας φαντάζουσουν, κι απ' αψηλό Παλάτι
με αετού μας έβλεπες αγριωμένο μάτι.
Δυο πιστολιές εβρόντησαν στης εκκλησιάς τες θύρες.
- Ταριρίμ, μπουμ μπουμ -,
κι αμέσως, Καποδίστρια, τα μπρούμυτα επήρες.
- Ταριρίμ, μπρουμ μπρουμ.

Ελάτε να το στρώσουμε στα δροσερά λουλούδια
και με το λαουτόβιολο να πούμε τα τραγούδια!
Χορεύετ' Ελληνόπαιδα! Χορεύετ' Ελληνίδες!
Βαριά τα ποδαράκια σας δεν είν' απ' αλυσίδες,
και τον συρτό μας ελάφρά κι ελεύθερα χορεύουν,
Ελευθερία, Σύνταγμα κι η Ισότης βασιλεύουν.
Αυτό που δεν κατώρθωσαν της Ύδρας τόσοι στόλοι,
- Ταριρίμ, μπουμ μπουμ-,
εις μίαν στιγμήν το έκανε της Σπάρτης ένα βόλι
- Ταριρίμ, μπρουμ μπρουμ.

Τον νου σου, Καποδίστρια, θεοποιούσαν όλοι,
τον νουν σου πρώτα χτύπησε ταλαίπωρε το βόλι.
« Το παν προβλέπω » έλεγες. Το τέλος σου προείδες;
Με διαμαντένιες έδενες το έθνος αλυσίδες.
Πλην δένεται η θάλασσα με τ' άστατα νερά της,
κι Έλλην ο ανήσυχος και ο επαναστάτης;
Από της γης τα χαμηλά ένα μικρό μολύβι
- Ταριρίμ, μπουμ μπουμ -,
στων δεσποτών τες κεφαλές πετά, και τες συντρίβει,
- Ταριρίμ, μπρουμ μπρουμ.    (...)  (σελ. 92)

.................................................................................................................................................................
α). Από την ανθολογία, "Η Ελληνική Ποίηση", ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΟΛΟΓΙΑ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΟΚΟΛΗ, Αθήνα 1983. 

β).  Τα κείμενα για τεχνικούς λόγους είναι στο μονοτονικό σύστημα γραφής.