ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΓΕΡ. ΜΕΛΙΣΣΑΡΑΤΟΣ
Ποιητής
Η Ιστοσελίδα «dromoi Logotexnias» γνωστοποιεί στους Εκλεκτούς Αναγνώστες της, ότι ο συνεργάτης μας Ποιητής Κύριος Σωκράτης Γερ. Μελισσαράτος βραβεύτηκε στις 22 - Νοεμβρίου - 2023 με την Ανώτατη Διάκριση, σε Εκδήλωση - Ημερίδα της Ιστορικής ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ για το όλο Ποιητικό Έργο του, καθώς και για την προσφορά του στα Κοινωνικά-Εικαστικά- Λογοτεχνικά δρώμενα της Χώρας μας.
Το δοθέν Τιμητικό Δίπλωμα, Βραβείο Αριστείας, στον κ. Σωκράτη Γερ. Μελισσαράτο συνοδεύτηκε και από το Μετάλλιο του ΓΡΗΓΟΡΗ ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΥ, Πρώτου Προέδρου Ε.Ε.Λ. 1934 - 1936.
Ομιλία του Προέδρου της «ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ» Κώστα Καρούσου κατά την Εκδήλωση - Ημερίδα - Βράβευσης για το όλο Ποιητικό Έργο του Ποιητή Σωκράτη Γερ. Μελισσαράτου, στις 22 Νοεμβρίου 2023, στην αίθουσα Μιχαήλας Αβέρωφ (Ε.Ε.Λ.), Γενναδίου 8 και Ακαδημίας, 7ος όροφος.
***
***
ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΟΥΣΟΣ
Πρόεδρος της «Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών»
Ομιλία μου στην ποιητική σύνθεση «Στο Ηχόχρωμα της Αρμονίας των Άστρων» ,εκδ. ΄΄Χάρη Τζο Πάτση,΄Αθήνα 2023 του ΣΩΚΡΑΤΗ ΜΕΛΙΣΣΑΡΑΤΟΥ.
Ο ποιητής γείωσε το ποιητικό του φλόγιστρο, στην συμπαντική αρμονία του κόσμου. Νους και Ψυχή φτεροκοπούν στο χωροχρόνο, σε μια παγκοσμιότητα ύπαρξης, λόγου, ανθρωπιάς, υπέρβασης και φυσικής ροής και συνέχειας. ΄΄Στο αέναο ταξίδι΄΄,1ο μέρος, η πένα του πνεύματος και της καρδιάς υμνεί την αφθαρσία του κόσμου και τους δικούς του νόμους. Γράφει:
Ο Κόσμος ακατανόητος, με τους δικούς του νόμους,
τη δική του σοφία!
Δικαστής αδιάφορος, ακατανίκητος κι ενάρετος
Αυτός η πραότητα, η οργή και η δικαιοσύνη, ο δεινός άρχων κι ο εξουσιαστής !
Άναρχος κι αείρροος, αείζωος και άφθαρτος!
Αυτογέννητος και δίκαιος, Αχερούσιος και επουράνιος,
η βροντή, ο φόβος, κι ο τρόμος..
κι η αστραπή η απαστράπτουσα, η Αποκάλυψη !
Χρόνος Γένεσης άναρχος, προγονικός
και αμόλυντος. [...]. σελ.13
Σ΄ ένα νοητικό-ψυχικό παραλήρημα ύμνου, ανάτασης, δημιουργικής και φυσικής παρουσίας, κοσμικής και συμπαντικής συνέχειας, ερωτικής ευφορίας και ψυχικής ευωδίας, ανιχνευτικής και συμπαντικής ωραιότητας και αιωνιότητας, κυρίαρχης αγάπης και δικαιοσύνης προς τον άνθρωπο, προγονικής διαδρομής και απειρότητας, έρχεται ο ενορατικός ποιητής, να συμπληρώσει, την επί γης φθαρτότητα και μηδαμινότητα του ανθρώπου, μα και την οντολογική του προέλευση με τους στίχους:
[...] Ο άνθρωπος σαρκίο εγκαταλειμμένο
σε πτυχή απόκρυφη, συμπαντική κι΄ αθέατη!
Η ζωή στα σπάργανα των πρώτων στιγμών,
των πρώτων αρχών των άναρχων!
Εμείς, ταπεινό των κοσμικών ερώτων γέννημα!
Η Μνήμη, θεμελιωτής ύπαρξης
στης γέννας τα πρώτα σκιρτήματα![...] σελ. 13
Ο άνθρωπος -για τον ποιητή- είναι το κύτταρο της θείας γέννησης, ο επίγειος ταξιδευτής, το ζωηφόρο σκίρτημα της ύπαρξης, η φωτιά και η δημιουργία, το ευρηματικό κληροδότημα αυτής της γέννησης και ο λευτερωμένος οδοιπόρος της δικής του λύτρωσης.
«Στους ψιθύρους των καιρών», 2ο μέρος, προσδοκά και παροτρύνει, για νέες πτήσεις ή αναπτυχώσεις γέννησης, με νέες μορφές δημιουργίας και ελπίδας, σε ό,τι νέο γεννιέται κι΄ αναπτύσσεται ΄΄στις ματωμένες γέννες των αιώνων΄΄ ενάντια στη θλίψη, στο πένθος και στη σιωπή των ανθρώπων. Ο ποιητής εμπιστεύεται τις εσωτερικές δυνάμεις του ατόμου, το Πνεύμα και τη Σκέψη του, τις ορμέμφυτες προσμετρήσεις των πραγμάτων, τις γενεσιουργές δυνάμεις του, της Μνήμης απ΄την αέναη φωνή της, για κοσμικές πολιτείες της Αγάπης και της Ζωής. Γράφει:
[...] Αφουγράσου τον άνεμο ..
Πώς ταξιδεύει τα Όνειρά μας στους Καιρούς... Πάνω τους νέα όνειρα θα κτίσουν
με μια Συνείδηση άπειρα μεγάλη
βγαλμένη από τη Σμίλη του Αιωνίου! [...] σελ. 25
Και συνεχίζει επίμονα, προσιτός και διανθρώπινος,
«Είσαι η υπέρβαση // του γήινου και μικρού προς την τελειότητα //
του Θείου και Συμπαντικού». σελ. 35
Ο ποιητής Σωκράτης Μελισσαράτος, πίσω και μπρός από τα ΄΄άρρητα πάθη΄΄ προτρέπει τον άνθρωπο σε ζωή φωτεινή, ψυχικής και πνευματικής υπέρβασης, με διαδρομική πορεία στο ασύλληπτο και με ουρανοδρομίες κατανόησης, στην άνθηση της «εσωτε-ρικής» του ζωής στο βάθος της γνώσης, που ανυψώνεται -το άτομο- καθώς αγναντεύει ή προσαράζει ή αφομοιώνεται με τη Συμπαντική γνώση και την επικοινωνία. Ο ποιητής, αυτή την περικαλλή ωραιότητα του απείρου, τη θέλει φωταγωγημένη. Στην ανθρώπινη ψυχή, γι΄αυτόν η συμπαντική αρμονία γεννιέται κι΄ υπάρχει σε κάθε γέννηση επί της Γης και τροφοδοτείται αιωνίως, απ΄ τον αιώνιο Νου, τον «αείζωο και τον άφθαρτο, τον Αυτογέννητο και τον δίκαιο» .
Στην ποιητική σύνθεση «ΣΤΟ ΗΧΟΧΡΩΜΑ ΤΗΣ ΑΡΜΟΝΙΑΣ ΤΩΝ ΑΣΤΡΩΝ» ο στίχος ενδυναμώνεται συνεχώς, από έντονη ψυχική διέγερση, συναισθηματική κορύφωση, αρμονική σύζευξη ψυχής με τον Έξω και Άνω Κόσμο, έχοντας μια περιφερόμενη φωτοχυσία μυστηριακής ελπίδας και εγκαρτέρησης, ασύνορο ρίγος και εγρήγορση, στην αποκάλυψη του Νοητού φωτός και του άχραντου πνεύματος, της φύσης, του χρόνου, του λόγου και της πηγής του αιώνιου φωτός
«Στο ποίημα του κόσμου», 3ο΄ μέρος, προβάλλει το Ηχόχρωμα του Έρωτα και της Αγάπης. Ο θείος έρωτας της δημιουργίας, η μεγιστοποίηση της προσπάθειας για ψυχοπνευματικές υπερβάσεις και η επίμονη θεώρηση των ανθρωπίνων και της φύσης, «είναι αυτό που ονομάζουμε Ποίημα του Κόσμου», σελ. 48. Η ψυχή μας κρύβει την αγάπη κι΄ "ο κόσμος μένει άφωνος".
Η ποίηση για τον Σωκράτη Μελισσαράτο γίνεται μια διαρκής επικοινωνία Μνήμης, Αγάπης, Γνώσης «απ΄του κόσμου το Γίγνεσθαι». Η αέναη φορά των πραγμάτων, κρύβει την αναγέννηση, την αναδημιουργία, την πνευματική αρμονία, την ιερή σκέψη και το θυμίαμα της Αγάπης, «μακρινή γλυκιά ανάμνηση // στη μνήμη των αιώνων» , σελ. 53, και πάντα η Ζωή θα προχωράει, στους κύκλους της Ζωής, απ΄το φως στο σκοτάδι και ταν άπαλιν. Στην «Αστρική συμφωνία», 4ο΄μέρος, γράφει:
[...] Είναι ο κόσμος εργαστήρι θαυμάτων
κι ο Άνθρωπος καλείται να βρει τα « »
χαμένα κλειδιά του. [...]
Οι σκοτεινές-λοιπόν-αντιθέσεις της ζωής των ανθρώπων,-για τον ποιητή- είναι ο αιώνιος δρόμος του ταξιδιού «για να γνωρίσει την Ουσία των πραγμάτων // στην ενότητα των πάντων». σελ. 57.
Υπάρχει, για τον Σωκράτη Μελισσαράτο μια αλληλουχία αδιάλειπτης σχέσης ανθρώπου και «αρμονίας των άστρων», υπάρχει μιαν ακαταμάχητη έλξη ένωσης με τον Υπέρτατο Νου και το «νοητό Άκτιστο φως το αειλαμπές», σελ. 57, αφού ο κόσμος θα είναι πάντα «στρόβιλος-βουή και καταιγίδα » και ο χρόνος ανύψωσης προς την αφθαρσία «άσπιλος οίστρος» και διαρκή κι΄ ασίγαστη ανίχνευση της Γέννησης του Κόσμου.
Στο 5ο μέρος επιστρέφει -ο ποιητής- με εκφραστική τεχνική γλωσσικής ευρωστίας και λαμπρότητα οίστρου ποιητικού βάθους, κάνοντας τ΄ όνειρο «Στα βάθη της μνήμης // εικονοστάσι κρέμεται απ΄ του Ναού το τέμπλο» σελ. 69, σε μια θρησκευτική-φιλοσοφική και εικαστική πανδαισία οράματος. Εδώ το Όνειρο «είναι το δέος, η δέηση // μπροστά στην έξαρση την ιερή του Νου» σελ. 70, και το εικονοστάσι κι΄ η φλόγα του καντηλιού σε ξωκλήσι, ανάμεσα σε πνεύματα αγαθά, ζωντανεύουν του ποταμού την κοίτη // στου ονείρου το ταξίδι. σελ. 71.
Η Φύση, το Σύμπαν, ο Νους, η Μνήμη, το Αιώνιο Φως, η πηγή του Νου, το Φως της Αθανασίας, η Συμπαντική Ομορφιά, τα βάθη της Ψυχής, «η έκφανση του θείου», η Αγάπη κι ο Ουρανός, Η ζωή κι΄ο Θάνατος, όλα εκπορεύονται από το «Ηχόχρωμα της Αρμονίας των Άστρων», από τη Ουράνια Φωνή και τη Συμπαντικότητα του Φωτός, που είναι η ΖΩΗ, στα σπάργανα-πάντα- των πρώτων στιγμών της Γέννησης και της Αθανασίας.
Εύχομαι από καρδιάς στον Φίλτατο Ποιητή Σωκράτη Μελισσαράτο Υγεία-Αισιοδοξία και πάντα καλοτάξιδες οι ποιητικές του συνθέσεις.
Κώστας Καρούσος
Πρόεδρος Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών.
Η ομιλία μου στην ιστορική αίθουσα Μιχαήλας Αβέρωφ Γενναδίου 8 και Ακαδημίας 7ος όροφ. της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών. Αθήνα 22 / 11 / 2023
***
Το δοθέν Βραβείο, Τιμητικό Δίπλωμα μετά της Απονομής Μεταλλίου, ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΞΕΝΟ-ΠΟΥΛΟΥ, Πρώτου Προέδρου της Ε. Ε. Λ. 1934 - 1936, απένειμαν: ο κ. Κώστας Καρούσος Πρόεδρος της Ε. Ε. Λ και ο κ. Αυγερινός Ανδρέου πρώην Πρόεδρος και νυν Γενικός Γραμματέας της Εταιρίας, οι οποίοι ήταν και οι ΟΜΙΛΗΤΕΣ της Παρουσίασης του Ποιητικού Έργου του Σωκράτη Γερ. Μελισσαράτου.
Η Εκδήλωση-Ημερίδα έγινε στην ιστορική αίθουσα Μιχαήλας Αβέρωφ Γενναδίου 8 και Ακαδημίας, 7ος όροφ., της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών. Αθήνα, 22 / 11 / 2023.
***
ΟΨΗ Α ΟΨΗ Β
ΤΙΜΗΤΙΚΟ ΔΙΠΛΩΜΑ μετά ΜΕΤΑΛΛΙΟΥ του ΓΡΗΓΟΡΗ ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΥ
Πρώτου Προέδρου της Ε. Ε. Λ. 1934-1936
***
ΟΜΙΛΙΑ
ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ
Πρώην Προέδρου και νύν Γενικού Γραμματέα Ε. Ε. Λ.
Κριτικός Λογοτεχνίας - Ποιητής
«Στα Κράσπεδα της Αιτωλίας Χώρας»
Ποιητική Σύνθεση του ΣΩΚΡΑΤΗ ΓΕΡ. ΜΕΛΙΣΣΑΡΑΤΟΥ, Έκδ. Α΄ Αθήνα 2014. Έκδ.Β΄ ΚΕΝΤΡΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΧΑΡΗ ΤΖΟ ΠΑΤΣΗ (σελ.60), Αθήνα 2016
Ο λόγος μας για το έργο αυτό. Η παράδοση λέει ότι ο Ευριπίδης έδωσε το βιβλίο του Ηρακλείτου στον Σωκράτη και, αφού εκείνος το διάβασε, τον ρώτησε για τις εντυπώσεις του. Ο Σωκράτης αποκρίθηκε: «όσα κατενόησα είναι γενναία νοήματα· νομίζω δε ότι γενναία είναι και όσα δεν κατενόησα αλλά νομίζω ότι έχει ανάγκη προς κατανόηση το βιβλίο Δηλίου κολυμβητού».
Έτσι απαντώ κι εγώ όσον αφορά την ποίηση του Σωκράτη Μελισσαράτου.
Είναι αυτός ο ποιητής δημιουργός νέου ύφους στην ποίηση, εισάγει δηλαδή την σκέψη του μεγάλου Εφεσίου Φιλοσόφου σ’ αυτήν. Έχουμε να κάνουμε με ύφος αφοριστικό. Με λόγο αποτελούμενο από σειρά σύντομων προτάσεων, οι οποίες είναι αυτοτελείς και παρέχουν πλήρες νόημα. Συγχωνεύονται σε κάθε νοηματική ενότητα περισσότερα του ενός νοήματα. Νοηματικός δυναμισμός, επέλαση ετερογενών συνθέσεων, έτοιμων να διασπαστούν, αλλά και να ενωθούν στην αέναη συμπαντική έκρηξη και πορεία. Υπάρχει στην ποίηση αυτή «πολίντονος αρμονία», αλλά την ανακαλύπτει κανείς μόνον όταν εισχωρήσει στο βάθος.
Λόγος λιτός, δωρικός, αφοριστικός, μεστός, προφητικός, υμνικός, μνημειακός, πυραμιδικός, λόγος με κρυμμένη τη γνώση και τη σοφία προσεκτικά, λόγος τέλος ηφαιστειογενής και εν δυνάμει εκρηκτικός, λόγος που σε κάνει να ερευνάς έσω, για να βγεις έξω πιότερο δυνατός. Λόγος που αποκρύπτει άδηλες προσταγές, συμβολικές υποδείξεις, λόγος που «σημαίνει».
«Ο Άναξ ου το μαντείον εστίν το εν Δελφοίς ούτε λέγει, ούτε κρύπτει,
αλλά σημαίνει», είπε ο σκοτεινός φιλόσοφος.
Θα έλεγα ότι η ποίηση του Σωκράτη Μελισσαράτου προϋποθέτει ως δεδομένη τη γνώση της μυθολογίας, της ιστορίας και της φιλοσοφίας του αναγνώστη, γιατί αλλιώς, λυπούμαι που το λέω, δεν είναι κατανοητή. Η φύση κρατάει καλά κρυμμένα τα μυστικά της, το ίδιο και η ποίηση του Σωκράτη Μελισσαράτου. Το ίδιο συμβαίνει και με την ποίηση του Γιώργου Σεφέρη. Πώς θα κατανοήσει κάποιος τον στίχο της «Ελένης» του Σεφέρη: «Τι είναι θεός, τι μη θεός και τι ανάμεσά τους;», αν δεν διαβάσει την Ελένη του Ευριπίδη, στην οποία βρίσκουμε:
«Αμαθίην γαρ άμεινον κρύπτειν έργον δε εν ανέσει και παρ’ οίνον».
(Είναι καλύτερα να κρύπτει κανείς την αμάθειά του, αλλά αυτό είναι
δύσκολο, όταν χαλαρώνει και πίνει).
Συμπληρώνω εγώ: και όταν διαβάζει ποίηση Σωκράτη Μελισσαράτου.
Δείγμα γραφής της ποίησης Σωκράτη Μελισσαράτου:
Στην Αρχή των Πραγμάτων
«Πάντα ήσουν μέσα στην Αρχή
και πάντα θα ’σαι
στο Τέλος μέσα των Πραγμάτων!
Μην απέχεις απ’ τα δρώμενα,
μην απέχεις της Ζωής.
Πάντα να βρίσκεσαι στους Ήχους και τα Χρώματα μέσα!
Σπείρε τους Σπόρους σου στο Κενό ενδιάμεσο
Δέντρα να γίνουν, να καρπίσουν κι ανθούς να βγάλουν,
να Αναστηθείς…
και το νήμα απ’ την Αρχή να πιάσεις…» (Σελ. 11)
Στίχοι αληθινής ποίησης, την οποία αγαπώ, σέβομαι και προσκυνώ!
Ποια αξία έχει να διαβάσω ένα ολόκληρο βιβλίο με ποιήματα για έρωτες, για ανθισμένες αμυγδαλιές, για ραπίσματα του αέρα των νησιών των Κυκλάδων, για ανεκπλήρωτα όνειρα και τόσες άλλες κενοδοξίες;
Αξία έχει να διαβάσω τους λίγους στίχους του Σωκράτη
Μελισσαράτου και να προβληματιστώ για την Αρχή και το Τέλος των πραγμάτων.
« Εν αρχή ην ο Λόγος και ο Λόγος ήν προς τον Θεόν και Θεός ήν ο Λόγος», σημείωσε ο Ευαγγελιστής Ιωάννης.
«Εάν
μη έλπηται ανέλπιστον, ουκ εξευρήσει, ανεξερεύνητον εόν και άπορον».
(Εάν κανείς δεν ελπίζει πράγματα, τα οποία υπερβαίνουν κάθε ελπίδα, δεν θα επιτύχει να εύρει κάτι, εφ’ όσον δεν θα υπήρχε έρευνα και δρόμος ο οποίος θα οδηγούσε προς αυτό).
Αρχή, Τέλος και πάλι Αρχή, μας λέει ο Σωκράτης Μελισσαράτος. Όλα αλλάζουν στη στιγμή. Είναι αδύνατον να μπούμε δύο φορές στο ίδιο ποτάμι, ούτε να αγγίξουμε μια θνητή ουσία, η οποία να μένει η αυτή κατά ποιότητα, αλλά λόγω της ορμητικότητος και της ταχύτητος της αλλαγής, διασκορπίζεται και πάλι, συγκεντρώνεται, πλησιάζει και απομακρύνεται, είπε ο Ηράκλειτος:
«Ποταμώ γαρ ουκ έστιν εμβήναι δις τω αυτώ, ουδέ θνητής ουσίας δις
άψεσθαι κατά έξιν την αυτήν, άλλ’ οξύτητι και τάχει μεταβολής σκίδνησι
και πάλιν συνάγει και πρόσεισι και άπεισιν».
Και είναι κάτι και δεν είναι, η Αρχή μπορεί να είναι το Τέλος και το Τέλος η Αρχή. Αμφισβητεί ο Ηράκλειτος και την ουσιαστική πρωτογενή ουσία της Σοφίας και την αρχική οντολογική ενότητα, ακόμη και το όνομα του θεού (χρησιμοποιεί μάλιστα τη γενική Ζηνός, αντί Διός):
«’΄Εν τό σοφόν μόνον λέγεσθαι ουκ ’εθέλει και ’εθέλει Ζηνός όνομα.»
(Το ένα, το οποίο είναι η μόνη σοφία, θέλει και δεν θέλει να εκφωνείται
με το όνομα του Δία).
«Σπύρε τους Σπόρους σου στο Κενό ενδιάμεσο» (της Αρχής και του Τέλους)… «να Αναστηθείς…» (Σελ. 11)
Με τους στίχους αυτούς ο ποιητής πολεμάει την αντίληψη της απαισιοδοξίας της ζωής, της αγάπης προς το πεπρωμένο, δηλαδή τον θάνατο, αντίληψη η οποία τον 5ο π.Χ. αιώνα είχε διαδοθεί και εμπεδωθεί στην Ιωνία και η οποία επανήλθε με την υπαρξιακή φιλοσοφία του Χάιντεγγερ. Μια Ολλανδή μού διηγήθηκε στο Άμστερνταμ πώς πέθανε ο άνδρας της, ασθενήσας από ανίατη νόσο.
Ενώ οι ημέρες του ήταν λίγες, την έστειλε σε ένα ελληνικό μαγαζί, να αγοράσει ένα μπουκάλι ούζο. Έβαλε τη μουσική του Θεοδωράκη για τον Ζορμπά, κρατούσε και το βιβλίο του Καζαντζάκη «Αλέξης Ζορμπάς», έπινε ούζο, χόρευε κι έλεγε στη γυναίκα του: – Να κάψεις το σώμα μου και να ρίξεις την τέφρα στον κήπο, εγώ θα ξαναγεννηθώ, θα γίνω λουλούδι και «θα πιάσω το νήμα απ’ την Αρχή», που λέει ο ποιητής μας!
Η πορεία του Ποιητή στη γενέτειρά του, την Αιτωλία γη αρχίζει. Ας παρακολουθήσουμε στιγμές της πορείας αυτής, στιγμές γεφυρώσεως του σήμερα με το χθες που οδηγεί στην πρωτινή γνώση, στο πρώτο προζύμι της παρουσίας μας σ’ αυτή τη Γη.
«…Ο ήλιος ανέβαινε
κι οι κορφές των λόφων στο κάμα πνιγμένες
ανέβρυζαν σπαράγγια, θυμάρι, ρίγανη…
Βυθισμένος στον κόρφο της Αιτωλίας χώρας
συμφωνία ευωδιαστή χρωμάτων και ήχων
συνέθετε ατέλειωτη…!». (Σελ. 14)
Είδε ο ποιητής τον φωτοδότη και ζωοδότη ήλιο, της ημέρας εκείνης, γιατί ο ήλιος εκάστης ημέρας είναι νέος. «Ο ήλιος νέος εφ’ ημέρη», λέγει ο Ηράκλειτος.
Ο ήλιος, λοιπόν, που χωρίς αυτόν θα ήταν νύχτα χωρίς ζωή (Ει μη ήλιος ην ένεκα των άλλων άστρων ευρόνη αν ην», ο ήλιος ο φύλακας και επόπτης της κυκλικής κίνησης του σύμπαντος, ο δημιουργός των εποχών του έτους, οι οποίες παράγουν τα πάντα «Ώρας αι πάντα φέρουσιν», τα σπαράγγια, το θυμάρι, τη ρίγανη, που λέει ο ποιητής μας. Ο ποιητής μας, ο οποίος μπορεί να σεμνύνεται ότι στην Αιτωλία χώρα ανεζήτησε τον εαυτόν του.
« Εδιζήσατο εμαυτόν» και είδε, δεν άκουσε πράγματα, «οφθαλμοί γάρ των ώτων ακριβέστεροι μάρτυρες» σημείωσε ο Εφέσιος.
Σίγουρα ο Σωκράτης Μελισσαράτος ατενίζοντας τον ήλιο πάνω απ’ την ιερή Αιτωλία χώρα, θα τραγούδησε το πνευματικό εμβατήριο του Άγγελου Σικελιανού «Ομπρός, παιδιά, και δε βολεί μονάχος του ν’ ανέβει ο ήλιος» και τον στίχο του Οδυσσέα Ελύτη «Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή», ίσως και τους στίχους του Σεφέρη για τα «Αγκάθια του ήλιου».
Και ο ποιητής μας λέει:
«..Ένιωσα της φυλής την αύρα από χρόνους πανάρχαιους
κι άκουσα άσματα αοιδών και ραψωδών
μιας άλλης εποχής,
ν’ αγκαλιάζονται με τις μελωδίες
της Παραχελωίτιδας Γης..». (Σελ. 15)
Στη δειλινή μάλλον αυτή πορεία του ο ποιητής αντίκρισε οιονεί μισογκρεμισμένους κι ερημωμένους ναούς, που δεν κατοικούσαν θεοί πια εκεί, αλλά στέκονταν όρθιοι να θυμίζουν την ενότητα της φυλής μας, να γεφυρώνουν το μακρινό χθες με το χαρούμενο σήμερα, με «τις μελωδίες της Παραχελωίτιδας Γης». Κάπου εκεί και τα δένδρα της αιώνιας αμφισβήτησης, ξηραμένα απ’ τις αιμάτινες αστραπές.
«…Εδώ η ευωδιά του αγριολούλουδου / βυθίζεται στων πραγμάτων τα βάθη, τα ύψη… / κι ο Ήλιος ακτινοβόλος, αλάθητος, / ορίζει το πεπρωμένο τους!…». (Σελ. 17)
Τ’ αγριολούλουδο συμβολίζει την καθαρότητα της φύσης και την αγριότητα της ταπεινής και ήμερης ισόρροπης ομορφιάς. Ο Διονύσιος Σολωμός, όταν ήταν δεκαετής, περπατούσε στο δάσος με τα αγριολούλουδα με έναν συνομήλικό του, τον οποίο και ρώτησε τι νιώθει. Τίποτε ήταν η απάντηση του άλλου παιδιού. Ο μικρός Διονύσιος του είπε ότι νιώθει τη λαχτάρα όλης της ζωής κι έκοψε την παρέα με τον φίλο του, που λίγα ένιωθε.
«Φιλομειδής Αφροδίτη, / η Παραχελωίτιδα χώρα / αποπλανά το πνεύμα και το βλέμμα / καθώς ο άνεμος ξεδιπλώνει του χρόνου / τις πτυχές…». (Σελ. 19), μας λέει ο ποιητής.
Η ομορφιά, η δύναμη και η εξουσία του ποταμού Αχελώου, τον οποίο οι αρχαίοι θεοποίησαν, ανεμοδέρνουν τον χρόνο και κατάσχίζουν τις πτυχές του. Οι Νύμφες ταξιδεύουν από τον Ελικώνα στην Παραχελωίτιδα χώρα για πιότερη δροσιά και πιο δυνατές ηλιαχτίδες, η Αφροδίτη μπορεί ν’ αφήνει για λίγο τον Ενιππέα και παρέα με τον Έρωτα ή τον Ίμερο να λούεται στον θεοπόταμο Αχελώο. Κρυμμένη κάπου σκιερά μπορεί να τους παρακολουθεί η Διηάνειρα ή η μικρή Ιόλη.
«Οι Παλμοί του Κόσμου»
Είμαστε εμείς
που στο μέρος της καρδιάς μας
χτυπούν οι παλμοί του κόσμου.
Ανάμα τους η θάλασσα, ο ήλιος!
Απάγκιο μας μες στις ρωγμές του χρόνου,
ένας Όμηρος θεός
και μάρμαρα απ’ του Φειδία τη σμίλη!
Αντάμωμα Κοσμικό
με των καμπαναριών τους Ήχους..!
Αγλάισμα ψυχής το Φως
των δύο Κόσμων!
Ιθάκη Πνεύματος υπερκόσμια,
Ιδεών ήχων και χρωμάτων
μες στην ψυχή τ’ ανθρώπου!
Λιμάνι που καθαγίασε ο νους του Έλλογου όντος!». (Σελ. 21)
Και η πορεία του ποιητή στην Αιτωλία χώρα συνεχίζεται. Αφουγκράζεται τώρα την καρδιά του Ανθρώπου και συλλαμβάνει τους Παλμούς του Κόσμου. Αναρωτιέται εάν στ’ αλήθεια δεν είναι ο Όμηρος θεός, αν δεν είναι θεϊκά τα μάρμαρα της Πεντέλης που σμίλεψε ο Φειδίας, αν δεν είναι θεϊκό το Αντάμωμα του πρωτινού με τους Ήχους των καμπαναριών. Στην ουσία απαντάει ο ποιητής ότι οι δύο Κόσμοι «γεγόνασι» ένας! Το Έλλογον Ον, που διύλισε τα πάντα και τα ισορρόπησε με πυξίδα το καλό, το ωραίο και το εύψυχο. Νιώθει ο ποιητής τους Παλμούς της Αιτωλίας και τους μυκηθμούς των ανέμων. Νιώθει την συνέχεια και την ενότητα των Όντων από την πρωτινή μορφή τους έως τη σημερινή τους. Ναι, όλα υπάρχουν! Και αυτά που έγιναν και αυτά που γίνονται. Και αύριο θα προστεθούν και αυτά που θα γίνουν.
Η ενότητα και ο διαφορισμός των όντων βαδίζουν εκ παραλλήλου. Εάν κάποτε η ενοποίηση των όντων θα μπορούσε να γίνει αντιληπτή δια μιας μόνον αισθήσεως, αυτή θα ήταν η όσφρηση, η οποία θα ξεχώριζε τις διαφορές. Λέει ο Ηράκλειτος:
«Ει πάντα τα όντα καπνός γένοιτο, ρίνες α διαγνοίεν». Φαίνεται ότι θρύλοι πανάρχαιοι, λαϊκές δοξασίες και παραδόσεις, πρόσωπα ιστορικά, αλλά και λαϊκά, περνοδιαβαίνουν μπροστά από τον ποιητή μας, μορφές σοβαρές, βιβλικές και αμίλητες σε ατέλειωτες σειρές και συστοιχίες. Ύστερα τρεμοσβήνουν και ξανα-χάνονται. Ανεμοκύκλωσαν την ψυχή του ποιητή μας Σ. Μ. και τον βοήθησαν να συνταιριάσει και ν’ αποδώσει σκέψεις, αντιλήψεις, ιστορίες και μύθους. Στέκεται ο ποιητής μας Σωκράτης Μελισσαράτος με σεβασμό, σοβαρότητα και ευγένεια μπροστά στην Ιστορία και στη Μυθολογία. Το κάνει αυτό γιατί ξέρει ότι, αν τις αγνοήσουμε, θα μας σύρουν στην αποτυχία και στη δίκαιη τιμωρία Ναϊάδες, Νύμφες, Δρυάδες και παραφρονημένα φαντάσματα του ιστορικού παρελθόντος.
«…Το φεγγαρόφωτο γλιστρούσε στ’ αλλόκοσμα / κι αγνάντευε στην αιωνιότητα / μορφές Ηρώων και Θεών…». (Σελ. 26)
Πώς να λησμονηθεί η Δηιάνειρα απ’ την Καλυδώνα, που πήρε γυναίκα του ο ισόθεος Ηρακλής κι η ζήλεια της, που έφερε το μοιραίο τέλος; Πώς να αγνοηθεί εκείνος ο Θερσίτης, ο παρεξηγημένος Αιτωλός απ’ την Καλυδώνα, ο γιος του Αγρία κι αδελφός του Οινέα. Στάση, λένε ότι έκανε και εξέγερση στη συνέλευση των Δαναών και αμφισβήτησε την εξουσία των βασιλέων. Ως και του Αγαμέμνονα τις πομπές έκανε γνωστές στους λαϊκούς πολεμιστές και του Οδυσσέα τις πονηρές αποφάσεις. Τον ακολούθησαν και άλλοι πολλοί μα τους κατάφεραν με πλούσια δώρα και όμορφες πρωτόβγαλτες εταίρες. Τον είπαν άσχημο, κακόγνωμο, αθυρόστομο και φιλοκατήγορο. Τάραξε τους βασιλιάδες με τις ιδέες του! Ζήτησε να περάσει η εξουσία στους πολεμιστές, αυτοί ν’ αποφασίζουν γι’ αυτούς. Γι’ αυτό τον κτύπησε ο Οδυσσέας με το στέμμα...
«…Ένα λαχανιασμένο αγέρι
έφερνε τραγωδίες
κι έπαιζε κρυφά τις νύχτες, στης Πλευρώνας
και στης πετρήεσσας Καλυδώνας τ’ αρχαία θέατρα
του Μελέαγρου κατορθώματα, έρωτες…
και της Μοίρας του το κρυμμένο μυστικό!…». (Σελ. 27)
Είπαμε, δεν χάνεται τίποτε. Ο κόσμος μας κατά τον Εφέσιο, δεν είναι έργο ούτε θεών, ούτε ανθρώπων, αλλά υπήρχε πάντοτε, υπάρχει και θα υπάρχει.
«Κόσμον, τόνδε, τόν αυτόν απάντων, ούτε τις θεών ούτε ανθρώπων εποίησεν, άλλ’ ην αεί και έστιν και έσται».
Στον κόσμο αυτόν έχουν οπωσδήποτε θέση οι δύο πόλεις της Αιτωλίας, η Καλυδώνα και η Πλευρώνα. Ο ποιητής μας, με την πυκνή και εν πολλοίς αμφίσημη σκέψη, με λίγες λέξεις ξεπερνά το πυργωμένο αυτό θέμα του Μελέαγρου. Λέει:
«…και της Μοίρας του το κρυμμένο μυστικό!…». (Σελ. 27).
Ο μύθος λέει ότι τις πρώτες ώρες που γεννήθηκε ο Μελέαγρος οι Μοίρες αποφάσισαν να πεθάνει όταν καεί το δαυλί που ήταν στο τζάκι. Η μάνα του, όμως, το άκουσε, έσβησε το δαυλί και έζησε.
«Και πού να ’κρυβε η δόλια η μάνα του / το μισοκαμένο δαυλί των πρώτων ωρών της ζωής του; / Στο σπίτι; Μπορεί στο τζάκι να ’φθανε, στην πυρά. / Στο χώμα; Μπορεί με τον καιρό να σάπιζε. / Στο δάσος; Κι από εκεί κάποιος ίσως το “περιμάζευε” / για όποια χρήση. /Και ως διαισθάνθηκε τη θανή της / αποκάλυψε το μεγάλο μυστικό στη γυναίκα του. / Όμως αυτή δεν ήταν Άλκηστη, / κι έτσι ο Μελέαγρος δεν είχε την τύχη του Άδμητου. / Η ζήλεια της για τον γενναίο άνδρα της / κι ο κακότροπος χαρακτήρας της / έρριξαν στην πυρά το μισοκαμένο δαυλί των Μοιρών / κι ο Μελέαγρος πέθανε...».
Έτσι έγραψε ένας άλλος Έλληνας ποιητής για του Μελέαγρου το δαυλί.
Είπαμε στην αρχή για τη δύναμη του Λόγου του ποιητή Σ. Μ., τις ιδιότητες και τον χαρακτήρα του. Τώρα εμφανίζεται σκληρός και τιμωρητικός:
«Η Διαφάνεια των Καιρών»
«Ποτέ… μα ποτέ δε σκέφτηκες γιατί γεννήθηκες..
Ούτε μια μέρα… Ούτε σε μιας μέρας το γέρμα,
την ώρα που η ψυχή γέρνει στου σεληνόφωτος το χρώμα;
Ποτέ δεν πόνεσες, δε σε πόνεσαν, δε σ’ έθαψαν
και ποτέ δεν Αναστήθηκες!
Ούτε οι Κραυγές των Καιρών ποτέ δεν σ’ άγγιξαν…
Ούτε σε πλήγωσαν;
Τη διαφάνεια των Καιρών ποτέ δεν την ξεφύλλισες
και το ποτάμι του κόσμου ποτέ
δεν το περπάτησες αντίθετα…!
Ούτε στων Καταιγίδων το φύσημα…, ποτέ δεν πρόταξες
τα στήθη σου!
Ε…! Τότε μην διαμαρτύρεσαι, που δεν σου δόθηκε
Μερτικό!
Μην απορείς, γιατί απόμεινες σκλάβος!». (Σελ. 31).
Εδώ έχουμε πιο καθαρή, πιο δυνατή την επήρεια της Ηρακλείτειας Σκέψης. Αν βαδίσεις ανάποδα τον ποταμό θα φθάσεις στην πηγή. Και εάν αυτό το επιχειρήσεις στη γνώση, θα φθάσεις στην πρωτινή γνώση και θα τακτοποιήσεις το χάος του Σύμπαντος. Αυτό πρέπει να κάνει κάθε έλλογος άνθρωπος. Όποιος έτσι δεν έπραξε, δεν πρέπει να παραπονείται που έμεινε σκλάβος.
Και εδώ ο ποιητής μας ναι μεν ραπίζει και ριπίζει, απαξιώνει και ευτελίζει, αλλά δεν ζητάει και τον θάνατο για τα τοιαύτα λάθη τ’ ανθρώπου. Ο πρόγονός του, όμως, Ηράκλειτος ήταν πιο σκληρός:
«Άξιον Εφεσίοις ηβηδόν ανάγξασθαι πάσι» (Αξίζει στους Εφεσίους, όλοι όσοι είναι ενήλικοι να κρεμαστούν…).
Μας μιλάει ακολούθως ο ποιητής για τον Πατροκοσμά, τον Αιτωλό, τον Μεγάλο Διδάχο και Διαφωτιστή, που φλόγισε τις ψυχές των σκλάβων, τόσο όσο χρειαζόταν το Ιερατείο και το ψυχρό Κράτος να τον αγνοήσουν 200 χρόνια ή μάλλον να τον ονειδίσουν.
Και ο ποιητής μας είναι έτοιμος να εισέλθει στην Ιερή Πόλη του Μεσολογγίου. Τι να γράψει, όμως, γι’ αυτό; Υπάρχει ανθρώπινη γραφίδα να αποτυπώσει το μεγαλείο του Ανθρώπου σ’ αυτή την πόλη; Τον ηρωισμό, την αντίσταση, την πείνα, την Έξοδο; Πώς θα ξαναγραφούν στίχοι ανάλογοι κι ισάξιοι των Ελεύθερων Πο-λιορκημένων του Διονυσίου Σολωμού;
«Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει
λαλεί πουλί, παίρνει σπυρί κι η μάνα το ζηλεύει.
Τα μάτια η πείνα μαύρισε, στα μάτια η μάνα μνέει·
Στέκει ο Σουλιώτης ο καλός παράμερα και κλαίει.
Έρμο τουφέκι σκοτεινό τι σ’ έχω εγώ στο χέρι;
που’ συ μου ’γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός το ξέρει».
Μεσολόγγι!
Είναι η λέξη την οποία εκστομίζει η Ελλάδα με υπερηφάνεια και ισότητα προς τις σκιές των προπατόρων και θα εκστομίζει προς τις επερχόμενες γενεές των Ελλήνων, αλλά και όλων των λαών της γης, όσο ανατέλλει ο ήλιος και όσο υπάρχει ιστορία.
Εκεί, στη μάνδρα εκείνη, εν μέσω των ηλιοκαών μαχητών, πίσω από τους προμαχώνες, γεννήθηκε και προστέθηκε νέα εύκλεια. Εκεί, η μαχόμενη Ελλάδα συνήψε αρραβώνα με την ενθουσιώδη Ευρώπη, εκεί, όπου ο εθνικός αγώνας ήρθη στο ύπατο σημείο μεγαλουργίας και υψώθη όσον υψώθησαν τα συντρίμμια της πόλεως.
Κάθε ελεύθερος άνθρωπος του Κόσμου είναι Δημότης του Μεσολογγίου.
Όπου η θυσία καθαγιάζει την παρουσία μας στη ζωή, εκεί, πανάχραντο και ιερό, σαλεύει το Μεσολόγγι. Όπου η Αρετή υψώνεται, εγκαλώπισμα και δικαίωση της εποποιίας των ανθρώπων, εκεί υπάρχει το Μεσολόγγι. Όπου η παιδεία θεμελιώνει το ελεύθερο φρόνημα των πολιτών, εκεί απλώνεται, βάθρο και κρηπίδωμα, το Μεσολόγγι. Όπου απροσμέτρητη η Αγάπη πλάθει τις μήτρες της Ιστορίας, εκεί παραστέκει το Μεσολόγγι. Όπου ο άνθρωπος ανεβαίνει τα σκαλοπάτια του Θεού, εκεί ορθώνει το ανάστημά του το Μεσολόγγι. Όπου οι Λαοί αναζητούν την πορεία του Μέλλοντος, από γενιά σε γενιά, με ακατάλυτο προγονικό δεσμό, εκεί προπορεύεται το Μεσολόγγι.
Το Μεσολόγγι είναι για όλους τους λαούς της γης πράξη ελευθερίας και κανόνας αρετής: «Άνδρες Πόλις, ου τείχη, ου νήες ανδρών κεναί», έλεγαν οι ευκλεείς πρόγονοί μας.
Το 1929 όλοι οι βουλευτές της Αιτωλοακαρνανίας επισκέφθηκαν τον Πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο και του υπέβαλαν κοινό αίτημα μεταφοράς της έδρας του Νομού από το Μεσολόγγι στο πολυπληθές Αγρίνιο. Αφού τους άκουσε ο Βενιζέλος τους είπε:
«Κύριοι, απέλθετε του γραφείου μου! Όσον εις το Μεσολόγγιον καπνίζει μία έστω καλύβη, θα είναι η πρωτεύουσα του Νομού».
Μια μεγάλη στάση στη διαδρομή του κάνει ο ποιητής στον Πανέλληνα Κωστή Παλαμά, τ’ άξιο τέκνο της Αιτωλίας.
«…Η πατρίδα ήταν μέσα του…
Η ποίησή του ο λόγος της!
Αυτός ο Λόγος που άκουγε, έπλαθε και ποιούσε…
ιδέες, αρχές, αξίες!
Κι έστησε θρόνο πάνω στην ολύμπια φωταύγεια
του πνεύματός του!» (Σελ. 49)
Ο Πανέλληνας και Πανανθρώπινος ποιητής Κωστής Παλαμάς ήταν η ίδια η φωνή της πατρίδας, ορθά το λέει ο ποιητής μας Σ.Μ. Άγγιξε και αγγίζει κάθε ελληνική ψυχή. Σε τέτοιο βαθμό, που μέσα από τις φυλακές της Κέρκυρας το 1937 και κάτω από αντίξοες συνθήκες ένας ταξικός του αντίπαλος, ο Νίκος Ζαχαριάδης να γράψει την πολύ σημαντική μελέτη του «Ο αληθινός Παλαμάς».
Το βιβλίο αυτό του ποιητή Σωκράτη Μελισσαράτου με εντυπωσίασε και η βιβλιοκριτική μου σίγουρα είναι ελάτων της αξίας του. Αφού έχουμε δεχθεί ότι ο Εφέσιος Ηράκλειτος κρούει την θύρα της ποίησης, ας κλείσουμε το σημείωμα πάλι με ένα δικό του απόφθεγμα:
«Εις εμοί μύριοι, εάν άριστος η», δηλαδή ο ένας άνθρωπος για εμένα ισοδυναμεί με μύριους (10 χιλιάδες), αν είναι άριστος.
Και ο Σωκράτης Μελισσαράτος είναι άριστος!
Επιτέλους, « εγεννήθη ημίν ποιητής ».
Αυγερινό Ανδρέου Αθήνα, 22 Νοεμβρίου 2023
***
Την όλη Εκδήλωση έκλεισε με Ευχαριστίες και Ευχές ο Βραβευθείς Ποιητής κ. Σωκράτης Γερ. Μελισσαράτος.
***
Σας Ευχαριστώ από καρδιάς , που παρά τις αντιξοότητες της σημερινής ημέρας, βρίσκεστε σήμερα στην αίθουσα της ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ και με Τιμάτε για την Παρουσίαση του όλου έργου μου μέχρι σήμερα!
Ευχαριστώ το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΤΑΙΡΙΑΣ και ιδιαίτερα τον Πρόεδρο Κύριο Κώστα Καρούσο και το Γενικό Γραμματέα και πρώην Πρόεδρο Κύριο Αυγερινό Ανδρέου για την παρουσίαση του Ποιητικού μου Έργου και την Βράβευσή μου με ΤΙΜΗΤΙΚΟ ΔΙΠΛΩΜΑ μετά Μεταλλίου του ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΥ, Πρώτου Προέδρου της Ιστορικής ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ!
Επίσης Ευχαριστώ Πολύ την Κυρία Κατερίνα Ντούκα - Κοτοπούλου Ποιήτρια για την πολύ ωραία απαγγελία ποιημάτων μου, καθώς και τον Κύριο Δημήτρη Λαμπρόπουλο, Ποιητή, για το Συντονισμό της όλης Εκδήλωσης!
Είμαι βαθιά Ευγνώμων που είμαι Μέλος της Ιστορικής ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ, που επί δεκαετίες προσέφερε και προσφέρει Πολλά στα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ!
Σας Ευχαριστώ και πάλι και Σας Εύχομαι
Υγεία, Χαρά και όμορφες Λογοτεχνικές
και Πνευματικές Επιτυχίες!
Σωκράτης Γερ. Μελισσαράτος Αθήνα, 22 Νοεμβρίου 2023
