«Η σ α ΐ α ς»

Η Σ Α Ϊ Α Σ

(759 - 700 π. Χ.)

« Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Ιερουσαλήμ, ο προφήτης Ησαΐας έγινε μια από τις μεγαλύτερες μορφές της ιστορίας του εβραϊκού λαού. Δεν είχε τη στενότητα πνεύματος του Αμώς, και οι αντιλήψεις του παρουσίαζαν ένα πολιτικό με βαθιά σκέψη. Βέβαιος πως το μικρό ιουδαϊκό βασίλειο δε θα μπορούσε να αντισταθεί στη δύναμη των Ασσυρίων, ακόμα κι αν εξασφάλιζε τη βοήθεια των Αιγυπτίων , παρακάλεσε το βασιλέα Άχαζ και ύστερα το βασιλέα Εζεκία να παραμείνει ουδέτερος στην πολεμική σύρραξη μεταξύ Ασσυρίας και Εφραίμ. Πρόβλεψε, όπως ο Αμώς και ο Ωσηέ, την πτώση της Σαμάρειας και το τέλος της βασιλείας του Βορρά.   Όταν όμως η Ιερουσαλήμ πολιορκήθηκε από τους Ασσυρίους, συμβούλεψε το βασιλέα Εζεκία ν' αντισταθεί. Η αιφνίδια αναχώρηση των στρατιών του Σενναχερίβ δικαίωσε τις απόψεις του και του έδωσε μεγάλο κύρος μεταξύ του λαού και των αρχόντων.

Συμβούλευε πάντα την εξουσία να ενεργεί με δικαιοσύνη και να αφήνει όλα τα άλλα στον Γιαχβέ, που θα καταστρέψει τελικά την Ασσυρία, αφού επί ένα διάστημα την χρησιμοποιήσει σαν όργανό του. Όλα τα έθνη που είχε γνωρίσει ο Ησαΐας, πίστευε πως επρόκειτο να καταστραφούν από τον Γιαχβέ. Και πράγματι, η χώρα των Μωαβιτών, η Συρία, η Αιθιοπία, η Αίγυπτος, η Βαβυλών και η Τύρος συντρίφτηκαν, όπως πρόβλεπε. Ο εξοντωτικός πόλεμος του προφήτη εναντίον των εχθρών του έθνους του, οι αδιάκοπες και υπερβολικές κατάρες ζημιώνουν κάπως το βιβλίο του Ησαΐα, όπως άλλωστε και ολόκληρη την προφητική λογοτεχνία της Βίβλου.

Αυτό όμως δεν τον εμπόδισε να καταφέρει τα κτυπήματά του και να καταγγέλλει με « φωνή σάλπιγγας» την οικονομική εκμετάλλευση του λαού και την απληστία των πλουσίων. Στο παρακάτω απόσπασμα η ευγλωττία του φθάνει στο ζενίθ της αποδόσεως, που έφθασε ποτέ η Παλαιά Διαθήκη, και είναι ένα από τα καλύτερα αποστάγματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας: » (σελ. 42-43)

***

« Ο Κύριος εξεγείρεται για να δικάση

Και ίσταται δια να κρίνη τους λαούς.

Ο Κύριος θέλει εισέλθει εις κρίσιν

Μετά των πρεσβυτέρων του λαού αυτού

Και μετά των αρχόντων αυτού.

Διότι εσείς καταφάγατε τον αμπελώνα

Τα αρπαγέντα του φτωχού είναι εν ταις οικίας υμών.

Διατί καταδυναστεύετε τον λαόν μου

Και καταθλίβετε τα πρόσωπα των πτωχών;

Λέγει ο Κύριος των δυνάμεων.

................................................................................................             

Ουαί εις εκείνους, οίτινες ενώνουσιν οικίαν με οικίαν

Και συνάπτουσιν αγρόν επί αγρόν, εωσού μη μείνη τόπος

Δια να κατοικούσι μόνοι

εν τω μέσω της γης.

................................................................................................

Ουαί εις τους ψηφίζοντας ψηφίσματα άδικα,

Και εις τους γραμματείς τους γράφοντας καταδυνάστευσιν

Δια να στερήσωσι τον πένητα από της κρίσεως

Και διά να αρπάσωσι το δίκαιον

Των πτωχών του λαού μου,

Διά να γίνωσιν λάφυρον αυτών αι χήραι

Και να γιμνώσωσι τα ορφανά!

Και τι θέλετε κάμει εν τη ημέρα της επισκέψεως

Και εν τω ολέθρω, όστις θέλει έλθει μακρόθεν;

Προς τίνα θέλετε προστρέξει διά βοήθειαν;

Και που θέλετε αφήσε την δόξα σας; »           (σελ. 43-44)

Η σ α ΐ α ς

***

Αγνώστου  ποιητή

(597 π. Χ.)

«Αφού ο Ναβουχοδονόσορ κατέλαβε την Ιερουσαλήμ κατακαίοντάς την μέχρι του τελευταίου σπιτιού της και καταστρέφοντας το ναό του Σολομώντος, εξανδραπόδισε ολόκληρο σχεδόν τον πληθυσμόν της και τον οδήγησε στην αιχμαλωσία. Σ' αυτό το θλιβερό ταξίδι ένας Ιουδαίος ποιητής συνέθεσε ένα ποίημα που άξια κατατάχθηκε ανάμεσα στα καλύτερα και δραματικότερα  ποιήματα που γράφτηκαν ποτέ:»  (ελ. 45)

«Επί των ποταμών της Βαβυλώνος, εκεί εκαθίσαμεν

Και εκλαύσαμεν, ότε ενεθυμήθημεν την Σιών..

Επί τας ιτέας εν μέσω αυτής

Εκρεμάσαμεν τας κιθάρας ημών.

Διότι οι αιχμαλωτίσαντες ημάς

Εκεί εζήτησαν παρ' ημών λόγους ασμάτων..

Και οι ερημώσαντες ημάς, ύμνον, είπον:

Ψάλατε εις ημάς εκ των ωδών της Σιών.

Πώς να ψάλωμεν την ωδήν του Κυρίου

Επί ξένης γης;

Εάν σε λησμονήσω Ιερουσαλήμ,

Άς λησμονήση η δεξιά μου!

Ας κολληθή η γλώσσα μου

Εις τον ουρανίσκον μου,

Εάν δεν σε ενθυμώμαι.

Εάν δεν προτάξω την Ιερουσαλήμ

Εις την αρχήν της ευφροσύνης μου!»     (σελ. 45-46)

Αγνώστου ποιητή

.............................................................................................................................................................

Από τη Νέα Παγκόσμια ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ , Ρίτας Μούμη -Παπά, Τόμ. Α΄ , ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΟΣΚΟΥΡΟΙ.

Κείμενα των Πυραμίδων

ΚΟΣΜΟΓΟΝΙΑ  ΑΙΓΥΠΤΙΩΝ

Κείμενα των Πυραμίδων 

(3500 - 2500 π. Χ.) 

[...]  Τα λεγόμενα «Κείμενα των Πυραμίδων», είναι τα πιο αρχαία γραμματικά κείμενα των Αιγυπτίων, και ανευρέθηκαν μέσα στις Πυραμίδες της Πέμπτης και της Έκτης Δυναστείας (2540 -2270 π. Χ.). Είναι μια συλλογή από 700 επικήδειες οδηγίες, που έπρεπε να συνοδεύουν το νεκρό και να διευκολύνουν το δύσκολο δρόμο του προς τον επίγειο παράδεισο, όπου η ψυχή, κάτω από το σκήπτρο του θεού των νεκρών Όσιρη, θα ζούσε ευτυχισμένο και ατελεύτητο βίο. Ένα μέρος από αυτά τα γραπτά κείμενα, χαραγμένα σε Παπύρους, αλλά και στους τοίχους σαρκοφάγων και τάφων, είναι αρχαιότατο και ανάγεται στην άξια θαυμασμού προϊστορική αυτή εποχή των Αιγυπτίων. » . 

Χάος                

Δεν υπήρχε ακόμα ο ουρανός.
Δεν υπήρχε ακόμα η γη.
Δεν υπήρχε ακόμα ο άνθρωπος.
Δεν είχαν γεννηθεί ακόμα οι θεοί.
Δεν υπήρχε ακόμα ο θάνατος.

                     ***

        Πένθιμο  άστρο

(1900 - 1800 περίπου π. Χ)

«Το κείμενο της «Νεκρής Πριγκίπισσας», που επακολουθεί, βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου. Ανακαλύφθηκε σε μια επιτύμβια στήλη της αιθιοπικής περιόδου (800 περίπου π. Χ.) Είναι πιθανότατο, πως το ποιητικό αυτό κείμενο ανάγεται στην εποχή του Μέσου Βασιλείου, περίπου δηλαδή την εποχή που έζησε ο μέγας Φαραώ Αμένεμνης (1845 - 1797 π. Χ.) »

   Η νεκρή πριγκίπισσα  

Γλυκειά ήταν - γλυκειά απ' αγάπη

η Ιέρεια του Χαθόρ...

Γλυκειά ήταν - γλυκειά απ' αγάπη

για Κείνο του Σχοίνου και της Μέλισσας.

Γλυκειά ήταν - γλυκειά για τους άντρες,

αγαπημένη στις γυναίκες, 

ήτανε μια πριγκίπισσα γλυκειά απ' αγάπη.

Όμορφη μέσα σ' όλες: κοπέλα 

ποτέ δεν φάνηκε τέτοια  που να της μοιάζει.

Μαύρα τα μαλλιά της

πιο αύρα από τη νύχτα, και της έβδης τους καρπούς.

Άσπρα τα δόντια της

πιότερο κι απ' το νιόσχιστο πυρόλιθο.

Τα στήθη της ένα διπλό στεφάνι.  

Μαγικοί πάπυροι

(1700 - 1600 περίπου π. Χ.)

Η μαγεία ήταν σπουδαίο λειτούργημα στην Αιγυπτιακή θρησκεία. Ως επί το πολύ την αποτελούσαν σύντομες συνταγές που τις παράδιναν στο νεκρό, ή τις απάγγελναν πάνω από ένα άρρωστο για να γιατρευτεί από τις αρρώστειες, από το δάγκωμα φιδιού  ή σκορπιού, ή τις παράγγελναν στα χωράφια για να ξορκίσουν το «κακό», που τις ανάποδες χρονιές τα καθιστούσε σχεδόν άγονα, για να στρέψουν ο κακό αυτό και την οργή των θεών, εναντίον εχθρών και μισητών προσώπων. Ένας μακρύς Πάπυρος, που φυλάσσεται στο Μουσείο του Βερολίνου, περιέχει το παρακάτω ξόρκι, που κάνει η μητέρα για να προστατέψει το παιδί της  και ανάγεται πιθανώς στη 19η Δυναστεία, στα τέλη δηλαδή του Μέσου Βασιλείου των Αιγυπτίων.

Ξόρκι μητέρας για το παιδί της  

Τρέξε, φύγε, εσύ που απ' το σκοτάδι έρχεσαι,

που αγάλια αγάλια μπαίνεις

( - η μύτη του είναι ο σβέρκος του,

ανάστροφη είναι η μούρη του,

 κι είν' ταραγμένος απ' αυτό πού 'ρθε να κάνει -).

 Τρέξε, φύγε, εσύ που απ' το σκοτάδι έρχεσαι,

που αγάλια αγάλια μπαίνεις
( - η μύτη της είν' ο σβέρκος της,
ανάστροφη είναι η μούρη της,
 κι είν' ταραγμένη απ' αυτό πού 'ρθε να κάνει -).

 Ήρθες για να φιλήσεις το παιδάκι τούτο;
Δε θα σ' αφήσω εγώ να τ' αναπαψεις.

Μπας κι ήρθες για να τ' αναπάψεις;
Δε θα σ' αφήσω εγώ να τ' αναπάψεις.

Ήρθες κακό για να του κάνεις;
Δε θα σ' αφήσω να το βλάψεις.

Ήρθες να μου το πάρεις και να φύγεις;
Δε θα σ' αφήσω να το πάρεις απ' τα χέρια μου.

Τό 'χω 'τοιμάσει να σε πολεμήσει.

Κείμενα των Πυραμίδων

...............................................................................................................................................................

Από τη Νέα Παγκόσμια ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ , Ρίτας Μούμη -Παπά, σελ. 19 - 22, τόμ. Α΄ , ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΟΣΚΟΥΡΟΙ.

Εισαγωγή στη Φιλοσοφική Ποίηση του Σωκράτη Γερ. Μελισσαράτου

ΓΙΩΡΓΟΣ  ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας 

(Ιστορικός Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 

Κριτικός – Λογοτέχνης)

Εισαγωγή 

στη Φιλοσοφική Ποίηση 

του Σωκράτη Γερ. Μελισσαράτου 

Στο ποιητικό αλλά και στο πεζό έργο του Σωκράτη Μελισσαράτου ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η θεματολογία, που επικεντρώνεται σε καίρια ζητήματα φιλοσοφικά, επιστημονικά, κοινωνικά, ανθρωπιστικά, πανανθρώπινα..Τους θεματικούς πυρήνες πλαισιώνουν ο φιλοσοφικός στοχασμός χωρίς στεγανά, η ενόραση και ο καθαρός ποιητικός λόγος. Ο διάλογος και η αφήγηση, όπου χρησιμοποιούνται, προσδίδουν δραματουργικό τόνο. 

Στην ποιητική έκφραση ο άκρατος και πηγαίος λυρισμός, είναι χαρακτηριστικό τού στοχαστή και φυσιολάτρη δημιουργού. Η ποικιλότητα των εκφραστικών του τρόπων αισθητοποιεί θαυμάσια ιδέες, συναισθήματα, φιλοσοφικό στοχασμό, επιστημονική θεωρία και γνώση. Η ελεύθερη «μουσική» στιχοποιία με το ρεαλιστικό και υπερρεαλιστικό στοιχείο τής έκφρασης και της εικονοπλασίας της υπερβαίνει και αυτά ακόμη τα χαρακτηριστικά της «Γενιάς του ’30». 

Ο Σωκράτης Μελισσαράτος ανήκει στους δημιουργούς της Πρώτης Δεκαετίας του 21ου αιώνα πρωτοτυπώντας με νέους θεματικούς ορίζοντες στη Νεοελληνική Ποίηση. Η πορεία της ποιητικής δημιουργίας του είναι αποτέλεσμα έμφυτης ποιητικής ουσίας, μελέτης του γίγνεσθαι της Ελληνικής και Ξένης λογοτεχνίας και αδιάκοπη ιχνηλασία φιλοσοφικών θεωρήσεων από τους Προσωκρατικούς φιλοσόφους μέχρι τα σύγχρονα φιλοσοφικά ρεύματα και τις κατακτήσεις της επιστήμης για το Σύμπαν.. Τα εναγώνια ερωτήματα του ανθρώπου για τη Ζωή και τα «Μετά τα Φυσικά» ή «Εσωφυσικά» κατά τον ποιητή, καθώς και η αέναη αναζήτηση για τη Γνώση και την Αλήθεια, στο Έργο του δείχνουν το δρόμο για μια άδολη επανεξέταση αρχών και αξιών. 

Ο Σωκράτης Μελισσαράτος άνοιξε νέους δρόμους και χάραξε δική του πορεία στην Ελληνική αλλά και την Παγκόσμια Ποίηση με μια πρωτόγνωρη έκφραση ιδεών, υψηλού πνευματικού επιπέδου υλοποιώντας τη ρήση του Κωστή Παλαμά για το ωραίο, το μεγάλο και τ’ αληθινό! Πρέπει να σημειώσουμε επιτατικά ότι με τη συμπαντική, φιλοσοφική, επιστημονική, ουμανιστική και πανανθρώπινη θεματολογία του σηματοδοτεί την αναγέννηση, την εξάπλωση και την εδραίωση ιδεών ενός πρωτόγνωρου διαφωτισμού. 

Επέλεξε να δηλώσει την παρουσία του στα Ελληνικά – Γράμματα με την επική δημιουργία του «ΣΤΟΥ ΧΩΡΟΧΡΟΝΟΥ ΤΗ ΡΟΗ», (σελίδες 360, Εκδόσεις ΜΙΧΑΛΗ ΣΙΔΕΡΗ, Αθήνα 2008), ένα έργο πνοής με θεματική καινοτομία και πολυσήμαντη διάσταση. 

Η φιλοσοφική σκέψη για την Κοσμογονία και τη λειτουργία του συμπαντικού Κόσμου σ’ ένα συγκερασμό με την επιστημονική έρευνα και γνώση δοκιμάζουν στο έργο αυτό τον προβληματισμένο αναγνώστη, ο οποίος καλείται σε μια άδολη επανεξέταση των δεδομένων της αρχαίας ελληνικής σκέψης, που απόδεικνύουν τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα της Φυσικής, της Αστροφυσικής, της Αστρονομίας και άλλων συναφών επιστημών. 

Στο έργο αυτό οι διάλογοι των επίλεκτων συνομιλητών-ιστορικών προσώπων και τα διλήμματα του «Αγγέλου»- ανθρώπου οδηγούν σε «αξιώματα» αποδεκτά από τη σύγχρονη επιστήμη! 

Ο Κώστας Γκέκας (Φαίδων Ευπειθέας), έγκριτος Νομικός, καταξιωμένος λογοτέχνης – ποιητής, και κριτικός λογοτεχνίας, για την Ποιητική Σύνθεση «ΣΤΟΥ ΧΩΡΟΧΡΟΝΟΥ ΤΗ ΡΟΗ» και γενικά για το έργο του συγγραφέα Σωκράτη Μελισσαράτου γράφει: 

«… Χρειάστηκαν 400 χρόνια περίπου μετά τον Βιτσέντζο Κορνάρο, τον Ετεοκρήτη αυτό ποιητή-τροβαδούρο της αγάπης του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας, που δημιούργησε το ερωτικό έπος των 10.000 στίχων «ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ», για να γεννηθεί ένας πληθωρικός ποιητής σαν το Σωκράτη Μελισσαράτο. Δεν μπορείς ενάντια στη ροή των καιρών να δημιουργείς ένα φιλοσοφικό επικολυρικοδραματικό ποίημα 10.000 στίχων «ΣΤΟΥ ΧΩΡΟΧΡΟΝΟΥ ΤΗ ΡΟΗ». Δεν μπορείς να παγώνεις το χρόνο, να καταφέρνεις να μείνεις αδιάφορος στις τρομακτικές ταχύτητες του 21ου αιώνα, ανεπηρέαστος από τους ρυθμούς των διπλανών σου και συ να γίνεσαι ένας ποταμός δημιουργίας, αν δεν κουβαλάς τον ίδιο τον ποταμό μέσα σου! Γιατί ο κανόνας είναι σήμερα τα μικρά αποσπασματικά ποιήματα, που σαν κραυγές διαμαρτυρίας γεννιούνται και πεθαίνουν. 

Και ενώ αυτός είναι ο κανόνας ο Σ. Μελισσαράτος κάνει την εξαίρεση,.. ώστε η εκφραστική γραφή τού ποιητή να αποδοθεί δια μέσου ενός τέτοιου μακροσκελέστατου φιλοσοφικού επικολυρικού-δραματικού ποιήματος. Ένα ποίημα που σφύζει από καθαρή βαθειά Ελληνικότητα υψηλών νοημάτων, που εμπλουτίζει τη Λογοτεχνία μας μ’ ένα απαράμιλλο αριστούργημα, που δημιουργεί μια νέα στάση στην διαδρομή, που κάνει το τραίνο της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. 

ΑΚΡΙΤΙΚΗ ΔΗΜΩΔΗΣ ΠΟΙΗΣΗ (ΔΙΓΕΝΗΣ ΑΚΡΙΤΑΣ 9ος/10ος/11ος Αιώνας), ΚΡΗΤΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ (Ερωτόκριτος 1620 / 17ος αιώνας), ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΑΣ (19ος αιώνας) και τώρα ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ ΕΠΙΚΟ ΔΡΑΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΕΩΣ («ΚΟΣΜΙΚΗ ΙΑΧΗ», 21ος Αιώνας).[…] 

Ο ποιητής Σωκράτης Μελισσαράτος είναι ένα φωτεινό μετέωρο στο Λογοτεχνικό χώρο αυτόφωτο και δεν μπορεί κάποιος αντικειμενικός αναγνώστης και περισσότερο κριτικός λογοτεχνίας να μην αναγορεύσει την ποίησή του σε ποίηση του Φωτός! Αν και παρουσιάστηκε αργά στα Ελληνικά Γράμματα, παρά την ενασχόλησή του με την ποίηση από τα γυμνασιακά του χρόνια, έκανε τέτοια αίσθηση με τη γραφή του, που έγκριτοι συγγραφείς, καθηγητές Πανεπιστημίων και κριτικοί λογοτεχνίας τον κατατάσσουν σε περίοπτη θέση μέσα στον Ελληνικό Παρνασσό του Πνεύματος! 

Με το μέχρι σήμερα έργο του (2017), με την ποίησή του αλλά και τα πεζά κείμενά του δημιουργεί ένα δικό του μαγικό κόσμο! Ένα κόσμο με μια σκέψη συμπαντική! 

Ο Αυγερινός Ανδρέου, έγκριτος Νομικός, πρώην Πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών και καταξιωμένος λογοτέχνης - ποιητής και κριτικός λογοτεχνίας, στο κριτικό δοκίμιό του για την Ποιητική Σύνθεση «Στα Κράσπεδα της Αιτωλίας Χώρας», ΚΕΝΤΡΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΧΑΡΗ ΠΑΤΣΗ, Αθήνα 2016 και γενικά για τον ποιητή Σωκράτη Μελισσαράτο γράφει: 

«… Η φύση κρατάει καλά κρυμμένα τα μυστικά της, το ίδιο και η ποίηση του Σωκράτη Μελισσαράτου. Το ίδιο συμβαίνει και με την ποίηση του Γιώργου Σεφέρη. 

Πώς θα κατανοήσει κάποιος τον στίχο της «Ελένης» του Σεφέρη: «Τι είναι θεός, τι μη θεός και τι ανάμεσά τους;», αν δεν διαβάσει την Ελένη του Ευριπίδη, στην οποία βρίσκουμε: «Τι εστίν θεός, τι μη θεός, και τι το μέσον;». Σημείωνε ο Ηράκλειτος: «Αμαθίην γαρ άμεινον κρύπτειν έργον δε εν ανέσει και παρ’ οίνον». 

(Είναι καλύτερα να κρύπτει κανείς την αμάθειά του, αλλά αυτό είναι δύσκολο, όταν χαλαρώνει και πίνει). 

Συμπληρώνω εγώ: 

και όταν διαβάζει ποίηση Σωκράτη Μελισσαράτου 

Δείγμα γραφής της ποίησης Σωκράτη Μελισσαράτου: 

Στην Αρχή των Πραγμάτων 

«Πάντα ήσουν μέσα στην Αρχή / και πάντα θα ’σαι / στο Τέλος μέσα των Πραγμάτων! / Μην απέχεις απ’ τα δρώμενα, / μην απέχεις της Ζωής. / Πάντα να βρίσκεσαι στους Ήχους και τα Χρώματα μέσα! / Σπείρε τους Σπόρους σου στο Κενό ενδιάμεσο / Δέντρα να γίνουν, να καρπίσουν κι ανθούς να βγάλουν, / να Αναστηθείς… / και το νήμα απ’ την Αρχή να πιάσεις…!» (σελ.11) 

«Στίχοι αληθινής ποίησης, την οποία αγαπώ, σέβομαι και προσκυνώ»! 

Ποια αξία έχει να διαβάσω ένα ολόκληρο βιβλίο με ποιήματα για έρωτες, για ανθισμένες αμυγδαλιές, για ραπίσματα του αέρα των νησιών των Κυκλάδων, για ανεκπλήρωτα όνειρα και τόσες άλλες κενοδοξίες; 

Αξία έχει να διαβάσω τους λίγους στίχους του Σωκράτη Μελισσαράτου και να προβληματιστώ για την Αρχή και το Τέλος των πραγμάτων…» 

Κλείνει δε το κριτικό του δοκίμιο ο Αυγερινός Ανδρέου με ένα απόφθεγμα του Ηράκλειτου ως εξής: 

«Είς εμοί μύριοι, εάν άριστος ή», δηλαδή ο ένας άνθρωπος για εμένα ισοδυναμεί με μύριους (10 χιλιάδες), αν είναι άριστος.» 

Και ο Σωκράτης Μελισσαράτος είναι άριστος! 

Επιτέλους, « εγεννήθη ημίν ποιητής ». 

Η ποίηση του Σωκράτη Μελισσαράτου είναι μια Κοσμική φλόγα, που προέρχεται κατ’ ευθείαν από το Παγκόσμιο Πνεύμα, το οποίο διέπει τα πάντα, αλλά ο ανθρώπινος νους αδυνατεί εύκολα να κατανοήσει. Είναι αυτό το «Νέο», που εισάγει και μας προσφέρει η γραφίδα του, δηλαδή μια νέα θέαση, τόσο της πνευματικότητας του ανθρώπου, της Ποιητικής έκφρασης αυτού, όσο και του ειδώματος του Κόσμου από μια άλλη οπτική και πνευματική γωνία, αυτή της Επιστήμης και της Φιλοσοφίας! 

Η θεματική καινοτομία του νέου δημιουργού Σωκράτη Μελισσαράτου σε αρμονία με το ανάλογο εικαστικό του έργο φέρνει τα βήματα της Ποίησης σε νέο πρωτόφαντο δημιουργικό δρόμο! 

Οδηγός στο έργο του το θείο και ανέσπερο Φως και η θεία μήτρα της «παμμήτειρας» και «κυβερνήτειρας» Φύσης! 

Γιώργος Πετρόπουλος 

..................................................................................................................................................................

Αναδημοσίευση από το βιβλίο του  του Γιώργου Πετρόπουλου «Κριτικά Κείμενα για την Ποίηση του Σωκράτη Γερ. Μελισσαράτου».  σελ. 11, ΕΚΔΟΣΕΙΣ  ΡΗΣΟΣ, Αθήνα 2017.

Η Δύναμη του Λόγου

ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ ΑΝΔΡΕΟΥ

Έγκριτος Νομικός και Λογοτέχνης

πρώην Πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών και νυν Μέλος του Δ. Σ.

Οι dromoi logotexnias, φιλοξενούν ένα εκλεκτό κείμενο με πολλά μηνύματα του Αυγερινού Ανδρέου  

Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

   Παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες η κάμψη της δύναμης του λόγου, η χαλαρότητα, η προχειρότητα, η τηλεγραφική εκφορά και η σχεδόν αποστροφή σε αυτόν, ακόμη και από εκείνους τους ανθρώπους, οι οποίοι εξ επαγγέλματος, εκ λειτουργήματος ή εκ παραδόσεως τον υπηρετούν. Και όλα αυτά, βέβαια, συμβαίνουν στη Χώρα του Περικλή, του Δημοσθένη, του Αισχίνη, του Ισοκράτη, του Δεληγιώργη, του Χαρ. Τρικούπη, του Ελ. Βενιζέλου, του Γ. Παπανδρέου, του Ρέπουλη, του Δημητρακόπουλου, του Δημ. Γούναρη και τόσων άλλων, οι οποίοι με τη ρητορική τους δεινότητα, με τη δύναμη του λόγου, σφράγισαν τις εποχές τους. 

    Το παρόν δυστυχώς δεν είναι άξιον του παρελθόντος. Μετριότητες στη δημόσια εμφάνιση και στην πνευματική δράση μαραίνουν ακαλλιέργητο το λουλούδι του πνευματικού κάλλους των προγόνων, οι οποίοι μάλλον δεν αναγνωρίζουν τους πνευματικούς απογόνους τους. Στο πολιτικό βήμα, στον θρησκευτικό άμβωνα, στην εισαγγελική έδρα, που παλαιότερα απλωνόταν πνευματικό φως, έχουν απομείνει λύχνοι ημίφωτος, στο οποίο κινείται η χθαμαλότητα, η μετριότητα, η προχειρότητα, η αντιπνευματικότητα και η πρακτικότητα. Έχει περιπέσει εις ψόγον και ταπεινωτική ανυποληψία η Μούσα Καλλιόπη, η οποία εις μάτην περιμένει φιλικό χαιρετισμό, περιερχομένη σεμνώς Βουλευτήρια, Δικαστήρια, Ναούς. Δεν καταδέχονται να την προσέξουν, να στρέψουν το βλέμμα τους σ' αυτήν, την αποστρέφονται άκομψα! Κι αυτή ταπεινωμένη, αλλά έντιμος, περιδιαβαίνει από τον περίβολο της Παλαιάς Βουλής, στην Πνύκα και φωλιάζει στα ερείπια του παλαιού Κακουργοδικείου. 

Όποιος έχει πρόσβαση σε μη διορθωμένα πρακτικά της Βουλής των Ελλήνων και διαβάσει μερικά από αυτά (για μελέτη ούτε λόγος, λόγω της ενδείας τους δεν χρειάζεται), διαπιστώνει αυτοστιγμεί, όχι μόνον τον ξύλινο λόγο των βουλευτών, αλλά και την πυργωμένη αμάθεια, την απύθμενη άγνοια της γλώσσας και του συντακτικού. (Παράδειγμα: - Δεν ετέθη τέτοιο θέμα, κύριε συνάδελφε. Απάντηση: το τ ί θ ω! εγώ τώρα). Η τέτοια ενατένιση των πραγμάτων, σε συστοιχία με το εύκαμπτον της συνειδήσεως, το ευάλωτον των αξιωμάτων, την επιβολή της αναξιότητας και το εύθραυστον των θεσμών, φέρει την εθνική και κοινωνική ερείπωση, γνέφει στην γλαύκα να κλαίει επί των ερειπίων, που οι πολιτικοί σώρευσαν και έπλασαν, κατά τον σοφότατο Αλ. Παπαδιαμάντη. 

    Η αγάπη, η καλλιέργεια και η παράδοση του λόγου είχε βαθειές ρίζες στον ελληνικό λαό. Ο αγράμματος μπορεί να μην εσυγκινείτο από κλασσική μουσική, αλλά ενδιαφερόταν για τον ωραίο λόγο. Εκ διαθέσεως και εκ πηγαίου αισθήματος λάτρευε την ευφράδεια και τον έξυπνο λόγο. Οι παλαιότεροι θα θυμούνται σκηνές στο καφενείο του χωριού, όπου ένας εγγράμματος διάβαζε στους συγκεντρωμένους σιωπηλούς ακροατές ένα σπουδαίο άρθρο εφημερίδας, μια αγόρευση ενός Εισαγγελέως ή ενός Συνηγόρου μιας πολύκροτης δίκης, έναν λόγο κάποιου πολιτικού κ.τ.τ. Θα μπορούσε να ισχυρισθεί κάποιος (και θα είχε εν μέρει δίκιο) ότι για το κατάντημα αυτό δεν ευθύνονται μόνον όσοι εξ επαγγέλματος ή εκ παραδόσεως υπηρετούν τον λόγο, αλλά η συνόλη αντιπνευματική εποχή, στην οποία ο βαθύς στοχασμός λογίζεται περιττή πολυτέλεια, η σύλληψη και ανάπτυξη του ορθού λόγου σε ωραίες διασταυρώσεις ανεδαφική απώλεια πολύτιμου χρόνου και η οποία εποχή από μόνη της εμπεριέχει τη νοθεία της αρετής και την κιβδηλεία των αξιών. Ύστερα είναι τα Μ.Μ.Ε., το διαδίκτυο, η κινητή τηλεφωνία ( S.M.S.κ.τ.τ.), τα οποία εξ ορισμού είναι οδοστρωτήρες του ορθού λόγου και της πευματικότητας εν γένει. 

    Είπαμε ότι εν μέρει εξηγούνται και δικαιολογούνται οι αξιακές αυτές εκπτώσεις του λόγου, γιατί κατά το άλλο μέρος θα πρέπει να ανθίστανται σθεναρώς οι τον λόγον διακονούντες και θα πρέπει να τον υπερασπίζονται ικανώς. Παλαιότερα δεν υπήρχε πρόταση Εισαγγελέως σχεδόν μονολεκτική περί της ενοχής ή μη κατηγορουμένου ακόμη και για τα συνήθη πλημμελήματα ( απάτη, υπαιξέρεση, πλαστογραφία, κλοπή κλπ), Ο Εισαγγελέας, ιστάμενος πάντοτε, αγόρευε επί ικανόν χρόνον, με δεινότητα, με επιχειρήματα, με ιστορικές και λογοτεχνικές αναφορές, με γνωμικά της αρχαιότητητος ή της ύστερης εποχής, με επιμέλεια, αλλά και με μαχητικότητα, με τη δριμύτητα του Δημοσθένη και με την ευτολμία του Κικέρωνος, με τη ρητορική δεινότητα του Χρυσοστόμου, με τους “Ολύμπιους” κεραυνούς στα χείλη και την ευψυχία και ίσως την επιείκεια στην καρδιά , με την εναλλαγή των τόξων στη φαρέτρα του και πρότεινε τέλος την αθώωση ή την ενοχή του κατηγορουμένου. Απόλυτη σιγή επικρατούσε στην αίθουσα του Δικαστηρίου και τα βλέμματα όλων ήταν εστραμμένα επί των κινουμένων χειλέων του αγορεύοντος λειτουργού της Θέμιδος, αυξομειουμένης της εντάσεως των συναισθημάτων και της συγκινήσεως όλων ομορρόπως προς τα λεγόμενα και μετ' επιτάσεως αναλυόμενα. 

  Τώρα, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, έχουμε το θλιβερό φαινόμενο ο Εισαγγελέας της έδρας, συνήθως καθήμενος, να προτείνει με λίγες λέξεις και πλειστάκις μονολεκτικώς: -Αθώος! Ή – ένοχος! Το πώς και διατί κλπ. θεωρούνται περιττά και άχρηστα. Παρήγορο είναι το γεγονός ότι πολλοί δικηγόροι μάχονται και θεραπεύουν τον λόγο στην εποχή μας, παρά τις αντιξοότητες και τις δικαστικές πιέσεις για την συντόμευση ( διάβαζε αχρήστευση) του λόγου. Και το πράττουν καμιά φορά με ευφυΐα και ειρωνεία. - Συντομεύετε, κύριε συνήγορε, έχουμε και άλλες υποθέσεις να εκδικάσουμε, είπε ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου. Και ο συνήγορος: - Συντομεύω κύριε Πρόεδρε. Έχω δίκαιον, ο αντίδικος άδικον. Υμείς καλός Δικαστής! Σε άλλη περίπτωση: - Δεν ομιλώ καθόλου, κύριε Πρόεδρε, αρκεί να μου υποσχεθείτε την αθώωση του εντολέως μου! 

    Όλες οι ελπίδες μας για την καλλιέργεια του προφορικού λόγου εναποτίθενται στους νέους δικηγόρους, οι οποίοι θεωρώ ότι θα ακολουθήσουν τις λαμπρές παραδόσεις και επιδόσεις των παλαιοτέρων και όσων δεν ζουν πλέον, θα διακονήσουν με ιερό πάθος τη ρητορεία και με την περίπλοκη αυτή, αλλά ωραία τέχνη, θα βοηθούν πάντα στην καθαρή ιδέα της θεωρητικής συλλήψεως της δικαιοσύνης και στην πρακτική απονομής της, στην ιδέα δηλαδή της άκρατης αλήθειας, με πόθον ίδιον με αυτόν της ελαφίνας, η οποία επιποθεί και επιζητεί τις διαυγές πηγές των υδάτων. 

Αυγερινός Ανδρέου

Η Φλογέρα του Βασιλιά

ΚΩΣΤΗΣ  ΠΑΛΑΜΑΣ

1859 - 1943

Γεννήθηκε στην Πάτρα το 1859 και πέθανε στην Αθήνα το 1943.

[...] Πληθωρική καλλιτεχνική φύση, έγραφε και δημοσίευε ασταμάτητα τα ποιητικά του βιβλία, που υπερβαίνουν τα είκοσι: «Τα μάτια της ψυχής μου» (1892) , «Ίαμβοι και ανάπαιστοι» (1897) , « Ο τάφος » (1898) ,  « Η ασάλευτη ζωή » (1904) ,  «Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου (1907 » , «Οι καημοί της λιμνοθάλασσας»  (1912) , εδώ βρίσκονται και τα « Σατιρικά γυμνάσματα», «Η πολιτεία και η μοναξιά»  (1912) ,   «Βωμοί»  (1915) κ. α.  Ο Παλαμάς μπόρεσε να μείνη κάπου 40 χρόνια ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης του λογοτεχνικού κόσμου στον τόπο μας. Στο πλουσιότατο ποιητικό έργο του πρέπει να προσθέσουμε ένα εξίσου πλούσιο έργο δοκιμιογραφικό, μερικά διηγήματα και το πολύ σημαντικό θεατρικό του «Τρισεύγενη» (1903).

Μέσα στις εκατοντάδες των σελίδων του χτίζεται ένας νέος κόσμος, βασισμένος στη λαϊκή κυρίως παράδοση, όπως την αποκάλυπτε η νεαρή τότε επιστήμη της Λαογραφίας και όπως την έπλαθε η παλαιότερη και σύγχρονη δραματική ελληνική ιστορία. [...]

[...]Ο Παλαμάς είναι από τους ελάχιστους Νεοέλληνες λογοτέχνες, που μπορούν να θεωρηθούν ως ουσιαστικοί ανανεωτές και «πληθυντές» της ποιητικής μας γλώσσας. [...] 

[...] Η ποίηση του Παλαμά βρίσκει - πρέπει να βρη - μια νέα επικαιρότητα, γιατί ο ποιητής, παράλληλα με το κήρυγμα της επιστήμης, δεν παρέλειψε να υπογραμίζη, ως ένα εντελώς απαραίτητο αντίροπό της, την ανάγκη της τέχνης. Η τέχνη και η επιστήμη, αποτελούσαν για τον Παλαμά τη μεγάλη και την πιο τέλεια διαλεκτική σύνθεση της ζωής. (α) [...]

Λόγος Πρώτος

(...)
-Είμαι η φλογέρα εγώ, επική, προφητικό καλάμι.
Εγώ είμαι αλλαδερφή της Κλειώς και γλώσσα της Καλλιόπης.
Με μάτιασε της Σίβυλλας εμέ η ματιά κι ακόμα
μου σκούζει μες στα σωθικά το σκούσμα της Κασσάντρας (1).
Σαν την Εκάβη θρήνησα κι άκουσα της Γοργόνας
της μυθικής το ρώτημα το αψύ προς τα καράβια:
«Ζη ο βασιλιάς Αλέξανδρος;». Κι εγώ είμ' η απόκριση, είπα: 
Δέσποινα, ζη και ζώνεται (2), δικός μας είναι πάντα!».
Έπαιξα εγώ της Μαξιμώς(3) και χόρεψε, του Ακρίτα
ξεσκέπασα τη λεβεντιά και τον παράδωκα ίσα
προς τους καιρούς αθάνατο, και οι Μοίρες με μοιράναν
όλες, πρωτοφανέρωτη στη δόξα της Αθήνας,
από τη Ρώμη πέρασα και ρίζωσα στην Πόλη.
Σαν κύκνο, Ευρώτα, μ' έλουσες, και οι ροδοδάφνες σου άξια
κανοναρχουσαν, κι έψελνα. Και μ' έβρεξε και ο Κύδνος (4)
που ακόμα από το αντίφεγγο της Κλεοπάτρας φέγγει. 
Γεννήτρες μου είν' οι μυστικές και οι φοβερές Μητέρες (5).
Φλογέρα η γλώσσα και η όψη μου , μα χίλιες όψες παίρνω,
και το τραγούδι μου χρησμός και η μουσική μου νόμος.
Με τα φτερούγια του ονείρου κι αβάσταγα πετώντας 
περνώ από πάνω από καιρούς, και από τους τόπους πέρα
με πας, καράβι,δαίμονα του πέλαου, Φαντασία.
Γίνομαι σάλπιγγα, σαλπίζω απάνου από τους τάφους,
τους πεθαμένους ξαγρυπνώ, το δρόμο τους ρυθμίζω,
και το κορμί του τωρινού στο περασμένο δίνω,
και φέρω σας και τ' αυριανά με πρώιμη γέννα ομπρός σας.
Τον άλλο κόσμο εγώ 'χω αρχή, τέλος τον κόσμο όλο,
γιομίζω τον αέρα αχός, μ' ακούν, τ' αυτιά γητεύω,
κι απ' τον αχό περνώ στο φως και πουθενά δε στέκω,
και ζωγραφιά τη μουσική, τον ήχο στίχο κάνω,
και το πουλί είμαι και λαλά μ' ανθρώπινη λαλίτσα
και με λαλιά υπεράνθρωπη κι ακούστε με, κι ακούστε.
Μην τρέμετε είμαι η ταπεινή, κι εγώ είμαι όλου του κόσμου,
κι εγώ είμαι η βλάχα η όμορφη, κι η βλάχα η παινεμένη.  (β)
(...)  

Κωστής Παλαμάς

..........................................................................................................

1. Τα ονόματα Μουσών και προφητισσών εξαίρουν το θεϊκό και πνευματικό χαρακτήρα της πολιτικής φωνής. 2. πολεμάει, αγωνίζεται. 3. Μαξιμώ: ηρωίδα της Ακριτικής ποιήσεως. 4. ποταμός της Μ. Ασίας, όπου έκαμε το μπάνιο του ο Μ. Αλέξανδρος και ταξίδεψε,αργότερα, η Κλεοπάτρα (βλ. Πλούταρχο, Αντώνιος, 26). 5. Αρχαίες θεότητες, σχετιζόμενες με τη λατρεία της γης.   

.................................................................................................................................................................

α & β . Από την ανθολογία, "Η Ελληνική Ποίηση", ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΟΛΟΓΙΑ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΟΚΟΛΗ, Αθήνα 1983. 

Τα κείμενα για τεχνικούς λόγους είναι στο μονοτονικό σύστημα γραφής.

Αι πρώται σάτυραι

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ  ΣΟΥΤΣΟΣ

1803 - 1863

 [...] Ο Αλέξανδρος Σούτσος είναι, θα έλεγε κανείς, ένας ποιητής που δεν τον ενδιαφέρει η ποίηση, αλλά η κριτική - η κριτική της φαυλότητας. Ίσως μάλιστα να προτίμησε την έμμετρη μορφή στα κείμενά του (ήταν επιδέξιος στιχουργός), για να μαθαίνονται οι ιδέες του και να διαδίδονται εύκολα. Κατά κανόνα τα ποιήματά του είναι έμμετρες εφημερίδες, όπως δείχνουν και οι τίτλοι τους: "Ο Καποδίστριας εις το συμβούλιόν του", "Η αναφορά μου προς τον Ι. Καποδίστριαν", "Ο Ι. Καποδίστριας απολογούμενος επ' εθνικής συνελεύσεως" κ.λπ. Το Σούτσο διάβαζεν ο κόσμος (όπως περίπου διάβαζε αργότερα και το Σουρή), για να κατατοπίζεται ιδεολογικά και πολιτικά, [...] (σελ. 87)

[...]Ιδεολογικά έμεινε σταθερά δημοκρατικός και συνεπής αγωνιστής, παρά τις αναπόφευκτες (ιδιαίτερα για εκείνο τον καιρό) ανακολουθίες του. Είναι χαρακτηριστικό, ότι, ενώ οι προύχοντες και τα άλλα «κοράκια» παριστάνονται στα κείμενά του να εκδηλώνουν την αντιδικία, που είχαν μαζί του, με κατηγορίες εναντίον «σκυλοφράγκων και εναντίον του, γιατί     (σελ. 88)

επρωτόφερε γαζέτες στη Γραικία

και τον λαόν διαβόλευσε με την τυπογραφία,

ο ίδιος, ζητώντας αργότερα την επιστροφή στις ρίζες, έγραφε, απευθυνόμενος στους Έλληνες:  

Τρέξατε μακράν των Φράγκων: εις την Πίνδον, εις τα Τέμπη,

όπου η φωνή των ύβριν εις ημάς δεν αναπέμπει! 

Της στενής αυτής Ελλάδος ο αήρ μεμολυσμένος,

πνεύσατε υγείας άλλον εις το μέγα έξω Γένος!

Ανεβήτε εις τα όρη, όπου πνεύμων δεν ασθμαίνει!

Εις τα όρη αναβήτε, όπου η πατρίς προσμένει,

όπου η Ορθοδοξία

 παρά τον Θεόν εδρεύει, κόρη του Θεού αγία!  (σελ. 88)

[...] Τα έργα του Σούτσου δημοσιεύθηκαν αργότερα στη «Λογοτεχνική Βιβλιοθήκη Φέξη», με επιμέλεια και εισαγωγή του Ιω.. Ζερβού[...]   (σελ. 89)

                                     *

Αι πρώται σάτυραι

Σάτυρα πρώτη

(...) Δύο Γραικοί, γνωμ' εκατόν, από αυτάς καμία 

δεν εκτελείται πώποτε, καθείς πρωτεία θέλει

και, αν το Έθνος του χαθή, τελείως δεν τον μέλει.
Κανείς δεν έμεινε Γραικός, ο ένας είναι Γάλλος,
Εκείνος είναι Μόσκοβος και Άγγλος είναι ο Άλλος,
Ένας τον άλλον πολεμεί, ένας τον άλλον ρίπτει,
κτίζει αυτός, άλλος χαλνά, και η πατρίς μας πίπτει.
Ο στρατηγός τον στρατηγόν, οπλίτης τον οπλίτην,
ο γεωργός τον γεωργόν, πολίτης τον πολίτην,
ο πλούσιος τον πλούσιον, φατρία την φατρίαν
κρημνίζει με σκληρότητα εις άβυσσον αγρίαν.

Άλλα αντ' άλλων κάμνομεν, μας σύρει τυφλή τύχη,
τα βόδια φέρ' η άμαξα και τρέχει όπως τύχη.
Εξ χρόνους συμπλανώμεθα εις δρόμον ατοπίας,
ο χρεωκόπος έμπορος ψηφίζεται Ταμίας,
ο πρωτοκλέφτης Φροντιστής, ο δάσκαλος Στρατάρχης,
ο πλέον φιλοτάραχος πολίτης Πολιτάρχης.  (σελ. 90)
                                                                         
                                     *

Πανόραμα της Ελλάδος
Τραγούδι του συνταγματικού
                                                      (τον Ιούλιον του 1832)

Στα πεύκια σου τα κόκκινα, τα λουλουδοκλαδένια,
χορεύω, Καποδίστρια, χωρίς σκοτούρα κι έννοια.
Πού είσαι τώρα, να μας διής με τ' άνθια στο κεφάλι
να πίνουμε στο Σύνταγμα και στο Μαυρομιχάλη;
Μυρμήγκια μας φαντάζουσουν, κι απ' αψηλό Παλάτι
με αετού μας έβλεπες αγριωμένο μάτι.
Δυο πιστολιές εβρόντησαν στης εκκλησιάς τες θύρες.
- Ταριρίμ, μπουμ μπουμ -,
κι αμέσως, Καποδίστρια, τα μπρούμυτα επήρες.
- Ταριρίμ, μπρουμ μπρουμ.

Ελάτε να το στρώσουμε στα δροσερά λουλούδια
και με το λαουτόβιολο να πούμε τα τραγούδια!
Χορεύετ' Ελληνόπαιδα! Χορεύετ' Ελληνίδες!
Βαριά τα ποδαράκια σας δεν είν' απ' αλυσίδες,
και τον συρτό μας ελάφρά κι ελεύθερα χορεύουν,
Ελευθερία, Σύνταγμα κι η Ισότης βασιλεύουν.
Αυτό που δεν κατώρθωσαν της Ύδρας τόσοι στόλοι,
- Ταριρίμ, μπουμ μπουμ-,
εις μίαν στιγμήν το έκανε της Σπάρτης ένα βόλι
- Ταριρίμ, μπρουμ μπρουμ.

Τον νου σου, Καποδίστρια, θεοποιούσαν όλοι,
τον νουν σου πρώτα χτύπησε ταλαίπωρε το βόλι.
« Το παν προβλέπω » έλεγες. Το τέλος σου προείδες;
Με διαμαντένιες έδενες το έθνος αλυσίδες.
Πλην δένεται η θάλασσα με τ' άστατα νερά της,
κι Έλλην ο ανήσυχος και ο επαναστάτης;
Από της γης τα χαμηλά ένα μικρό μολύβι
- Ταριρίμ, μπουμ μπουμ -,
στων δεσποτών τες κεφαλές πετά, και τες συντρίβει,
- Ταριρίμ, μπρουμ μπρουμ.    (...)  (σελ. 92)

.................................................................................................................................................................
α). Από την ανθολογία, "Η Ελληνική Ποίηση", ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΟΛΟΓΙΑ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΟΚΟΛΗ, Αθήνα 1983. 

β).  Τα κείμενα για τεχνικούς λόγους είναι στο μονοτονικό σύστημα γραφής.

Ποιητές της Παλατινής Ανθολογίας

ΠΑΛΑΤΙΝΗ  ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ

περιλαμβάνει ποιήματα της ελληνικής κλασικής περιόδου, της αλεξανδρινής, της ρωμαϊκής και χριστιανικής (από το 600 π.Χ. μέχρι το 900 μ.Χ.). Είναι όλα γραμμένα στην ελληνική γλώσσα, 

Nicolas Poussin 1594 - 1665 , Et in Arcadia 
ego Αρχαίοι Αρκάδες διαβάζουν επίγραμμα

από ελληνομαθείς της αλεξανδρινής, ρωμαϊκής και βυζαντινής εποχής. Τα επιγράμματα μιλούν για τη ζωή των ανθρώπων : Την αγάπη τον έρωτα, το παιχνίδι, την ανδραγαθία, τη σάτιρα, το θάνατο τη μεταφυσική διάσταση.. και ότι έχει σχέση με τον ανθρώπινο βίο!

ΔΙΟΔΩΡΟΣ  Ο  ΣΙΝΩΠΕΥΣ

(Δ΄αιώνας π. Χ.)

Ποιητής. Λίγα είναι γνωστά για το βίο του. Έγραψε αξιόλογες κωμωδίες. Επιγράμματά του διασώθηκαν στην "Παλατινή Ανθολογία".

Το μνήμα του Θεμιστοκλή

Μνήμα φιλόξενο έχει δώσει η Μαγνησία, ιδέστε!
τι, την πατρίδα του κι αν λύτρωσε από τους Μήδους, όμως
εδώ, βρήκε ο Θεμιστοκλής να τον σκεπάσει χώμα!
Μάταια η αρετή, στη γη αυτή, το γέρας θα προσμένει!  (σελ. 232)

(Παλατινή Ανθολογία, VI, 74)

                                                     *******

                                     ΛΕΩΝΙΔΑΣ  Ο  ΤΑΡΑΝΤΙΝΟΣ 

                                       (300 - 250 περίπου π. Χ.)

Ποιητής επιγραμματοποιός. Έζησε την εποχή που οι Ρωμαίοι καταλάμβαναν τη Νότια Ιταλία (Μεγάλη Ελλάδα). Ο Λεωνίδας αντιπροσώπευε ένα πολιτισμένο κόσμο και μπροστά στην απειλή της Ρώμης, μιας δύναμης βάρβαρης γι' αυτόν, έφυγε από τον Τάραντα, για να πλανηθεί εξόριστος και φτωχός σε τόπους όπου μιλούσαν την ελληνική γλώσσα. Ήταν ποιητής μορφωμένος και έμπειρος στη στιχουργική. Σε πολλά επιγράμματά του εμπνέεται από το φτωχόκοσμο του μόχθου. Τη ρεαλιστική τέχνη του τη διδάχτηκε από την Τεγεάτιδα Ανύτη. Πολλά επιγράμματά του διασώθηκαν στην Παλατινή Ανθολογία. Επηρέασε βαθιά τους μεταγενέστερους επιγραμματοποιούς.  (σελ. 232)

Αυτοβιογραφία

Από της Ιταλίας τη γη είμαι μακριά.. κι ακόμη

από τον Τάραντα, γλυκειά πατρίδα μου που εστάθη!

κι είναι πικρόν αυτό, πιο κι απ' το θάνατον ακόμη.

Όμως αντάλλαγμα γι' αυτή την πίκρα οι Μούσες μού 'χουν

δώσει.. κι έτσι του Λεωνίδα τ' όνομα δεν 'σβύστη!

τα χαριτόβρυτα τα δώρα των Μουσών για πάντα 

τη δόξα μου θα διαλαλούν σ' όλης της γης τα μάκρη!   (σελ. 233)

(Παλατινή Ανθολογία, VII, 715)

                             *

Για το Διογένη 

Του Άδη , θλιβερέ υπηρέτη εσύ, που με τ' ακάτι

το σκοτεινόχρωμο περνάς Αχέροντα το ρέμα,

δέξου κι εμέ κοντά - κι ας είναι βαρυφορτωμένο

από το πλήθος των νεκρών - τον κυνικό Διογένη.

Ένα μαντύα, ένα δισάκι, ένα ραβδί, κι ακόμη 

- ναύλο για το ταξίδι μου - τον οβολό μου φέρνω.   (σελ. 233)

(Παλατινή Ανθολογία  VII, 67) 

                            *

Ετοιμασία για ταξίδι

Ήρθε ο καιρός για τα ταξίδια, ιδές: τα χελιδόνια

έχουνε φτάσει και λαλούν κι η αύρα πνέει με χάρη

κι οι κάμποι ανθοπλημμύρισαν κι η θάλασσα έχει πέσει,

που ανάδευε με λύσσα ως χτες, τα μαύρα κύματά της.

Καιρός να λύσεις τα σκοινιά την άγκυρα να σύρεις

και τα πανιά σου ορθάνοιχτα να υψώσεις τώρα, ω ναύτη!

Αυτά σου μηνάει ο Πρίαπος, του λιμανιού ο προστάτης,

που ούριους ανέμους σου εύχεται πάντα μαζί σου νά 'χεις!   (σελ. 233)

(Παλατινή Ανθολογία, X, 1)

Διόδωρος ο Σινωπεύς

Λεωνίδας ο Ταραντίνος

................................................................................................................................................................
Από τη "ΝΕΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ" της Ρίτας Μπούμη - Ν. Παπά, Τόμος Α΄, σελ. 232-233, Εκδόσεις "Διόσκουροι" Αθήνα 

ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΣ

PAWEł KRUPKA  

Πάβεου Κρούπκα 

Οιdromoilogotexnias, φιλοξενούν ένα ποίημα του Πολωνού Διπλωμάτη,  συγγραφέα, ποιητή και μεταφραστή Paweł Krupka - Πάβεου Κρούπκα, μέσα από το οποίο φανερώνεται η αγάπη του για την Ελλάδα! 

ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΣ

Θάλασσα

Εσύ από αιώνες μας φέρνεις
στον κόσμο και πέρα απ’ τον κόσμο 

Εσύ από αιώνες υφαίνεις με χιλιάδες ταξίδια
των πλοίων και των σκέψεων μας 

το ύφασμα άσβηστων αιωνίων χρωμάτων 

που ονομάστηκε απ’ τους Προγόνους μας 

Μεγάλη Ελλάς 

Χρόνια τώρα διαβαίνω τα μονοπάτια σου 

σα να’ ταν δικά μου 

όμως το ξένο μου το βλέμμα 

φεύγει συνέχεια προς τις πλάτες σου 

που μερικές φορές υψώνονται 

με σκούρο μολύβι απειλής 

σκεπασμένο με λευκούς αφρούς 

και επιστρέφουν στην ψυχή 

που σκίζεται με πολύχρωμο θόρυβο 

στη μνήμη των γενεών 

Όπως κάποτε 

έστειλαν για φρουρά 

τους δύο γενειοφόρους οπλίτες 

από το Ρυάκι 

Και κοιτάω συνέχεια τα βάθη σου 

με χίλια χρώματα και διαφάνειες 

που πριν μου έμαθαν 

αιώνες τώρα να διαβάζω 

τους παπύρους από την πηγή της Αρετούσας 

ώστε να γίνω διανοούμενος 

πρώτα μου χόρδισαν τη λύρα 

στο μέτρο των κυμάτων τους 

να τραγουδώ με τη φωνή των βράχων και της χλόης 

των ανθών και των φραγκόσυκων 

Και καμαρώνω τα χρυσαφένια σου 

τα λέπια των ξιφιών 

η λάμψη των οποίων καιει τα σπλάχνα μου 

και το πυκνό μωβ του δέρματός σου 

με τρομάζει, με φοβίζει 

και τρέμω όταν καθ’ οδόν 

μου χαμογελούν λάγνα 

πίσω από κλήματα κάτασπρων σπιτιών 

η Πάολα, η Αμαντέα, η Λαμετία 

προσεκτικά φυλαγμένες Κόρες 

τις οποίες πρόλαβε να κατακτήσει 

η εξυπνάδα του Ιόνιου ναύτη 

που κάνει την όραση τεμπέλα 

και το μυαλό σκοτεινό 

Και άκουω τις κρυφές σου νότες 

εντός του τεραστίου ότου του Διονυσίου 

κουφός ήδη μα όχι ακόμα εντελώς 

Αρπάζω ένθερμα τα χαοτικά μηνύματα 

ω Μεγάλη Ελλάς που τόσες φορές 

μας τιμώρησες με τη φλογερή πνοή της Αίτνας 

και με το υποχθόνιο χέρι του Ηφαίστου 

να ξανακτίζουμε συνέχεια με υπομονή 

τις οικίες μας και τις ψυχές μας 

και αναζητούμε τα μονοπάτια μας 

Αν και Συ έμαθες τα παιδιά σου 

να τραγουδούν με μεγάλη φωνή 

άμεσα απ’ τα καυτά βράχια και τα πεύκα 

Και μας έμαθες να κτίζουμε τα θέατρα 

πιο ανθεκτικά από σπίτια και παλάτια 

και να παίζουμε τους συγκλονιστικότερους ρόλους 

πριν να σπέρνουμε, να μαζεύουμε και να μετράμε 

και στον καθένα μας έδωσες 

μια σκηνή μεγάλη ή μικρή 

πάνω στην οποία παίζουμε συνέχεια το διηνεκές ποίημα 

πάθους και θαυμασμού 

Κι’ έσφιξες τα μυστικά σου 

με το μεγαλείο των Δύο Σικελίων 

στο πορθμό με χορδές χρυσών φώτων 

που ηχούν κάθε βράδυ 

κάτω απ’ το άγρυπνο μάτι της Σκύλλας και της Χάρυβδης 

και μας τραβάνε να ερχόμαστε από αιώνες 

διαβαίνοντας τις Άλπες όπως ο Ρογήρος 

και ο Φρειδερίκος 

ν’ ανακαλύψουμε στα πόδια της γερής μανoλίας 

στο πιο όμορφο χιλιόμετρο της ιταλικής μπότας 

ότι αυτές οι πελώριες δέσμες 

δεν είναι τίποτε άλλο παρά οι ρίζες μας 

Και σήμερα όπως του Ρογήρου και του Φρειδερίκου πριν αιώνες 

η ψυχή μου κτίζει κάστρα 

στα πράσινα λιβάδια της Μίλητου 

φωτισμένα με φάρους πορτοκαλιών 

που ανάβει ξαφνικά από τα σύννεφα 

η έξυπνη ηλιαχτίδα 

αυτή που προσπαθεί εκ νέου να ρυθμίζει 

στο μέτρο των θαλασσίων κυμάτων 

τον αιώνιο ύμνο έκστασης 

ο οποίος από’ δω έβγαινε ανέκαθεν στον κόσμο 

πάντα πρώτος και καθάριος 

του Επιχάρμου και του Στησιχόρου 

του Φρειδερίκου και του Μανφρέδου 

Και εδώ σαν μικρό παιδί 

μαθαίνω αδέξια 

να διαβάζω τα μυστικά σήματα αισθήσεων και εμπειριών 

άτακτα σε μια κρυφή αλφάβητο 

αρχών και κανόνων 

Και μαθαίνω να κουβαλώ 

δίκην μεταφορέως όνου 

το οδυνηρό βάρος των ανθρωπίνων παθών 

Στις ασημένιες σου ακτές 

ω Μεγάλη Ελλάς 

στις χάλκινες πλάγιες των βουνών σου 

αποκαλύπτει η εξόριστη μου καρδιά 

αυτή την αγάπη που καιει όπως μέσα ένα κερί

την κλωστή της ζωής στις γραμμένες στη Βίβλο των Μοιρών 

ημέρες και ώρες

Paweł Krupka - Πάβεου Κρούπκα